Căn cứ cuộc khởi nghĩa Bà Triệu ở đâu Đầy đủ
Thủ Thuật về Căn cứ cuộc khởi nghĩa Bà Triệu ở đâu 2022
Quý khách đang tìm kiếm từ khóa Căn cứ cuộc khởi nghĩa Bà Triệu ở đâu được Update vào lúc : 2022-04-07 03:35:04 . Với phương châm chia sẻ Bí kíp về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc nội dung bài viết vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
14 Trả lời
Nội dung chính- Hình tượng vú dài
Theo dõi vướng mắc này
Thành viên VIP của luyenthi123.com mới được xem tiếp câu vấn đáp khác
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.Morbi adipiscing gravdio, sit amet suscipit risus ultrices eu.Fusce viverra neque purus laoreet consequa.Vivamus vulputate posuere nisl quis consequat.
Bà Triệu
(趙氏貞)
Tranh Đông Hồ "Bà Triệu cưỡi voi"
Sinh8 tháng 11 năm 226Yên Định, Cửu Chân, Giao ChỉMất4 tháng bốn năm 248
Hậu Lộc, Cửu Chân, Giao ChỉNguyên nhân mấtTự vẫnNơi an nghỉnúi Tùng (xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hoá ngày này)Đài tưởng niệmĐền Bà Triệu, Hậu Lộc, Thanh HóaTên khácTriệu Trinh Nương
Triệu Thị Trinh
Triệu Quốc TrinhDân tộcViệtNgười thânTriệu Quốc ĐạtDanh hiệuTriệu Ẩu, Nhuỵ Kiều Tướng Quân, Lệ Hải Bà Vương Loạt bài
Lịch sử Việt Nam
Thời tiền sử
Hồng Bàng
An Dương Vương
Bắc thuộc lần I (207 TCN – 40)Nhà Triệu (207 – 111 TCN) Hai Bà Trưng (40 – 43) Bắc thuộc lần II (43 – 541)
Khởi nghĩa Bà Triệu Nhà Tiền Lý và Triệu Việt Vương (541 – 602) Bắc thuộc lần III (602 – 905)
Mai Hắc Đế
Phùng Hưng Tự chủ (905 – 938)
Họ Khúc
Dương Đình Nghệ
Kiều Công Tiễn Nhà Ngô (938 – 967)
Loạn 12 sứ quân Nhà Đinh (968 – 980) Nhà Tiền Lê (980 – 1009) Nhà Lý (1009 – 1225) Nhà Trần (1225 – 1400) Nhà Hồ (1400 – 1407) Bắc thuộc lần IV (1407 – 1427)
Nhà Hậu Trần
Khởi nghĩa Lam Sơn Nhà Hậu Lê Nhà Lê sơ (1428 – 1527) Lê
trung
hưng
(1533 – 1789) Nhà Mạc (1527 – 1592) Trịnh–Nguyễn
phân tranh Nhà Tây Sơn (1778 – 1802) Nhà Nguyễn (1802 – 1945)
Pháp thuộc (1887 – 1945)
Đế quốc Việt Nam (1945) Chiến tranh Đông Dương (1945 – 1975)
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
Quốc gia Việt Nam
Việt Nam Cộng hòa
Cộng hòa Miền Nam Việt Nam Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (từ 1976)
Xem thêm
- Vua Việt Nam
- Nguyên thủ Việt Nam
- Các vương quốc cổ
- Niên biểu lịch sử Việt Nam
Bà Triệu (chữ Hán: 趙婆), còn được gọi là Triệu Ẩu (趙嫗, "bà Triệu"), Triệu Trinh Nương (趙貞娘), Triệu Thị Trinh (趙氏貞), Triệu Quốc Trinh (8 tháng 11 năm 226 – 4 tháng bốn năm 248), là một trong những vị anh hùng dân tộc bản địa trong lịch sử Việt Nam.
Năm 226, Sĩ Nhiếp mất, vua Đông Ngô là Tôn Quyền bèn chia đất từ Hợp Phố về bắc thuộc Quảng Châu Trung Quốc dùng Lã Đại làm thứ sử; từ Hợp Phố về nam là Giao Châu, sai Đới Lương làm thái thú; và sai Trần Thì làm thái thú quận Giao Chỉ. Lúc bấy giờ, con của Sĩ Nhiếp là Sĩ Huy tự nối ngôi và xưng là thái thú, liền đem binh chống lại.
Bản đồ Tam quốc năm 262, Đông Ngô trấn áp Giao Châu.
Thứ sử Lã Đại bèn xua quân sang đánh. Do nghe lời chiêu dụ, Sỹ Huy cùng năm anh em ra hàng. Lã Đại đem chém toàn bộ rồi đem đầu gửi về Vũ Xương. Dư đảng của Sỹ Huy tiếp tục chống lại, khiến Lã Đại mang quân vào Cửu Chân giết hại một lúc hàng vạn người.
Tượng Bà Triệu tại đền thờ trên núi Nưa thuộc thị xã Nưa huyện Triệu Sơn tỉnh Thanh Hóa.
Bà Triệu sinh ngày 2 tháng 10 năm Bính Ngọ (8 tháng 11 năm 226)[1] tại miền núi Quan Yên (hay Quân Yên), quận Cửu Chân, nay thuộc làng Quan Yên (hay còn gọi là Yên Thôn), xã Định Tiến, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa.
Từ nhỏ, bà sớm tỏ ra có chí khí hơn người. Khi cha bà hỏi về chí hướng tương lai, tuy còn ít tuổi, bà đã rắn rỏi thưa: “Lớn lên con sẽ đi đánh giặc như bà Trưng Trắc, Trưng Nhị”. Cha mẹ đều mất sớm, Bà Triệu đến ở với anh là Triệu Quốc Đạt, một hào trưởng[2] ở Quan Yên.
Lớn lên, bà là người dân có sức mạnh, giỏi võ nghệ, lại sở hữu chí lớn. Đến năm 19 tuổi gặp phải người chị dâu (vợ ông Đạt) ác nghiệt,[3] bà giết chị dâu rồi vào sinh sống trong núi Nưa (nay thuộc những thị xã Nưa huyện Triệu Sơn, xã Mậu Lâm huyện Như Thanh, xã Trung Thành huyện Nông Cống, Thanh Hóa), chiêu mộ được hơn ngàn tráng sĩ.
Mùa xuân năm Mậu Thìn (248), thấy quan lại nhà Đông Ngô (Trung Quốc) tàn ác, dân khổ sở, Bà Triệu bèn bàn với anh việc khởi binh chống lại. Lúc đầu, anh bà không tán thành nhưng sau chịu nghe theo ý kiến của em.
Từ hai vị trí căn cứ núi vùng Nưa và Yên Định, hai anh em bà dẫn quân lấn chiếm huyện trị Tư Phố[4] nằm ở vị trí vị trí hữu ngạn sông Mã. Đây là vị trí căn cứ quân sự chiến lược lớn của quan quân nhà Đông Ngô trên đất Cửu Chân. Thừa thắng, lực lượng nghĩa quân chuyển hướng xuống hoạt động và sinh hoạt giải trí ở vùng đồng bằng dòng sông này.
Đang lúc ấy, Triệu Quốc Đạt lâm bệnh qua đời.[5] Các nghĩa binh thấy bà làm tướng có can đảm và mạnh mẽ và tự tin, bèn tôn vinh làm chủ. Bà đã phối phù thích hợp với ba anh em họ Lý ở Bồ Điền lấn chiếm những vùng đất còn sót lại ở phía Bắc Thanh Hóa ngày này, đồng thời xây dựng tuyến phòng thủ từ vùng vị trí căn cứ Bồ Điền đến cửa biển Thần Phù (Nga Sơn, Thanh Hoá) để ngăn ngừa viện binh hỗ trợ của giặc Ngô theo đường thủy tiến công từ phía Bắc. Khi ra trận, Bà Triệu mặc áo giáp vàng, đi guốc ngà, cài trâm vàng, cưỡi voi trắng một ngà[6] và được tôn là Nhụy Kiều tướng quân. Quân Bà đi đến đâu cũng khá được dân chúng hưởng ứng, khiến quân thù lo âu. Phụ nữ xung quanh thúc giục chồng con ra quân theo Bà Triệu đánh giặc. Để chia rẽ nghĩa quân, giặc đã xảo quyệt phong cho Bà Triệu đến chức Lệ Hải Bà Vương (nữ vương xinh đẹp của vùng ven bờ biển), tuy nhiên Bà không một chút ít xao động. Để mua chuộc Bà Triệu, giặc bí mật sai tay chân thân tín tới gặp và hứa sẽ phục vụ cho Bà thật nhiều tiền bạc, tuy nhiên, Bà cũng chẳng chút tơ hào. Sau nhiều trận trực tiếp đối địch và cũng là hơn nhiều trận liên tục chịu nhiều thất bại đau đớn, hễ nghe tới việc phải đi đàn áp Bà Triệu là binh lính giặc lại lo ngại đến kinh hồn bạt vía. Tương truyền, quân Ngô khiếp uy dũng của Bà Triệu nên phải thốt lên rằng:
Hoành qua đương hổ dị, Đối diện Bà vương nan.Dịch:
Múa giáo đánh cọp dễ, Đối mặt Vua Bà thì thực khó.Được tin cuộc khởi nghĩa lan nhanh,[7] vua Ngô là Tôn Quyền liền phái tướng Lục Dận (cháu của Lục Tốn), sang làm Thứ sử Giao Châu, An Nam hiệu úy, đem theo 8.000 quân sang đàn áp cuộc khởi nghĩa. Đến nơi, tướng Lục Dận liền dùng của cải mua chuộc một số trong những lãnh tụ địa phương để làm suy yếu và chia rẽ lực lượng nghĩa quân.
Những trận đánh ác liệt đã trình làng tại vị trí căn cứ Bồ Điền.[8] Song do chênh lệch về lực lượng và không còn sự tương hỗ của những trào lưu đấu tranh khác nên vị trí căn cứ Bồ Điền bị vây hãm cô lập, và chỉ tại vị được trong hơn hai tháng.
Đền Bà Triệu tại xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa.
Theo Trần Trọng Kim trong Việt Nam sử lược, bà chống đỡ với quân Đông Ngô được năm, sáu tháng thì thua. Bà Triệu đã tuẫn tiết trên núi Tùng (xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa) vào năm Mậu Thìn (248), lúc mới 23 tuổi.[9]
Theo truyền thuyết, sau khi tìm thấy thi thể nữ chủ tướng, ba anh em họ Lý đã đắp mộ chu toàn cho Bà ngay trên đỉnh núi. Không bao lâu tiếp theo đó, ba ông đã và đang tuẫn tiết dưới chân núi Tùng để giữ trọn lời thề với nữ chủ tướng của tớ.[10]
Nước Việt lại bị nhà Đông Ngô đô hộ cho tới 263[11], khi Lã Hưng giết thứ sử Tôn Tư và dâng những châu cho Tào Ngụy, sau này là nhà Tấn.
Năm 19 tuổi, đáp lời người hỏi bà về việc chồng con, Bà Triệu nói:
“ Tôi chỉ muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng dữ, chém cá trường kình ở biển Đông, lấy lại giang sơn, dựng nền độc lập, cởi ách nô lệ, chứ không chịu khom sống lưng làm tì thiếp cho những người dân![12] ”Về sau vua Lý Nam Đế (tức Lý Bí) khen Bà Triệu là người trung dũng, sai lập miếu thờ, phong là: "Bậc chính anh liệt hùng tài trinh nhất phu nhân".
Sử gia Lê Tung ở thế kỷ 16 viết:
Triệu Ẩu (tức Bà Triệu) là người con gái ở quận Cửu Chân, họp quân trong núi, đánh phá thành ấp, những bộ đều theo như bóng theo như hình, dễ hơn trở bàn tay. Tuy chưa chiếm giữ được đất Lĩnh Biểu như việc cũ của Trưng Vương, nhưng cũng là bậc hùng tài trong phái nữ.[13]Vua Tự Đức ở thế kỷ 19 cũng viết:
Con gái việt nam có nhiều người hùng dũng lạ thường. Bà Triệu Ẩu thật xứng danh là người sánh vai được với Hai Bà Trưng. Xem thế thì há có phải chỉ Trung Quốc mới có đàn bà nổi tiếng như chuyện Thành Phu Nhân và Nương Tử Quân mà Bắc sử đã chép đâu.[14]Hiện nay, nơi núi Tùng (xã Triệu Lộc) vẫn còn đấy di tích lịch sử lăng mộ của bà. Cách nơi bà mất không xa, trên núi Gai ngay sát quốc lộ 1A (đoạn trải qua thôn Phú Điền, xã Triệu Lộc, cách thành phố Thanh Hóa 18 km về phía Bắc) là đền thờ bà. Hằng năm, vào trong ngày 21 tháng 2 (âm lịch), người dân trong vùng vẫn tổ chức triển khai làm lễ giỗ bà.
Đền Bà Triệu ở dưới chân núi Gai tại xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa
Tên của bà được đặt cho một số trong những khu vực tại tỉnh Thanh Hóa như huyện Triệu Sơn (từ thời điểm năm 1964[15]) và xã Triệu Lộc (thuộc huyện Hậu Lộc, từ thời điểm năm 1954).
Tại nhiều tỉnh thành ở Việt Nam, tên bà cũng khá được sử dụng để tại vị tên cho nhiều trường học và đường phố; riêng tại Tp Hà Nội Thủ Đô, có một con phố mang tên phố Bà Triệu.
Tháng 5 năm 2022, Firaxis Games xác nhận Bà Triệu sẽ là người lãnh đạo nền văn minh Việt Nam trong bản mở rộng New Frontier Pass của trò chơi Civilization VI.
Trong Đại Nam quốc sử diễn ca có đoạn “Bà Triệu Ẩu đánh Ngô”, khái quát rất sinh động:
Binh qua trải bấy nhiêu ngày, Mới sai Lục Dận sang thay phiên thần. Anh hùng chán mặt phong trần, Nữ nhi lại cũng luôn có thể có lần cung đao. Cửu Chân có ả Triệu Kiều, Vú dài ba thước tài cao muôn người. Gặp cơn thảo muội cơ trời, Đem thân bồ liễu theo loài bồng tang. Đầu voi phất ngọn cờ vàng, Sơn thôn mấy cõi mặt trận xông pha. Chông gai một cuộc quan hà, Dù khi chiến tử còn là một hiển linh.Tương truyền quân Ngô khiếp uy dũng của Bà Triệu nên có câu:
Hoành qua đương hổ dị, Đối diện Bà vương nan. Dịch: Múa giáo đánh cọp dễ, Đối mặt Vua Bà thì thực khó.Trong dân gian lúc bấy giờ cũng còn truyền tụng nhiều câu thơ ca và câu đối liên quan đến bà như sau:
- Ru con con ngủ cho lành,
- Tùng Sơn nắng quyện mây trời,
- Cửu Chân trăm trận gan hơn sắt,
- Trông bành voi, Ngô cũng lắc đầu, sợ uy Lệ Hải Bà Vương, những muốn bon chân về Bắc quốc;
- Một đầu voi chống chọi với quân thù, sau Trưng nữ rạng danh bà Lệ Hải;
Ngoài ra, trong Hồng Đức quốc âm thi tập và trong những tập thơ của những danh sĩ như Nguyễn Đôn Phục, Nguyễn Đôn Dự... đều phải có thơ khen ngợi Bà Triệu.
Lâu nay sử sách đều biên chép cuộc khởi nghĩa Bà Triệu thất bại, và bà đã tự vẫn năm 248. Tuy nhiên, GS Lê Mạnh Thát đã dẫn Thiên Nam ngữ lục và Ngụy chí để kết luận rằng Bà Triệu đang không thua bởi tay Lục Dận, trái lại đã vượt mặt viên tướng này. Lục Dận chỉ chiếm khoảng chừng hữu được vùng đất nay thuộc Quảng Tây và Bà Triệu đã giữ được độc lập cho giang sơn đến khi Đặng Tuân được Tôn Hựu sai sang đánh Giao Chỉ vào năm 257[16]. Tuy nhiên, ý kiến mới này còn phải được sự đồng thuận của nhiều người trong giới.
Tên gọi
Những bộ sử cổ chỉ gọi bà là Triệu nữ (cô nàng Triệu), Triệu Ẩu. Những tên thường gọi Triệu Trinh Nương, Triệu Thị Trinh, Triệu Quốc Trinh... theo Văn Lang thì rõ ràng là mới đặt mới gần đây. Tác giả cho biết thêm thêm yếu tố tên thường gọi này (cũng như tên thường gọi của Bà Trưng) thuộc phạm trù ngôn từ Việt cổ và cách đặt tên người ở thời hạn đầu Công nguyên, còn đang rất được nghiên cứu và phân tích (tr. 33).
Ngoài ra, Bà Triệu còn được người đời tôn là Nhụy Kiều tướng quân (vị tướng yêu kiều) và Lệ Hải bà vương (vua bà ở vùng biển mỹ lệ)[17].
Riêng tên thường gọi Triệu Ẩu (趙嫗), thấy xuất hiện lần đầu trong Nam Việt chí, Giao Châu ký (thế kỷ 4, 5) rồi đến Tỉnh Thái bình hoàn vũ (thế kỷ 10) dưới mục Quân Ninh (tức Quân Yên cũ)[18].
Trước đây, Hồng Đức quốc âm thi tập, Đại Việt sử ký toàn thư, Thanh Hóa kỉ thắng, Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục... đều gọi bà là Triệu Ẩu. Sau, sử gia Trần Trọng Kim khi cho tái bản Việt Nam sử lược đang không lý giải mà chỉ ghi chú rằng: Bà Triệu, những kỳ xuất bản trước để là Triệu Ẩu. Nay xét ra nên để là Triệu Thị Chinh (tr. 52).
Kể từ đó có nhiều lý giải rất khác nhau, như:
- Sử gia Phạm Văn Sơn: Vì người Tàu căm giận nên được đặt tên là Triệu Ẩu (Ẩu nghĩa là mụ) để tỏ ý khinh mạn (tr. 205).
- Nhóm tác giả sách Lịch sử Việt Nam (trước thế kỷ 10, quyển 1, tập 1): Sách sử Trung Quốc gọi bà là Triệu Ẩu với nghĩa xấu (người vú em) (tr. 109).
- Một số người lại lý giải "ẩu" nghĩa là con mụ họ Triệu, là bà già, hoặc là "nữ tù trưởng Triệu".
Hình tượng vú dài
Sách Giao Chỉ chí chép:
Trong núi ở quận Cửu Chân có người con gái họ Triệu, vú dài ba thước, không lấy chồng, họp đảng cướp bóc những quận, huyện, thường mặc áo ngắn màu vàng, chân đi giày mũi cong, ngồi đầu voi mà chiến đấu, sau chết làm thần.[19]Sách Những trang sử vẻ vang lý giải: Phụ nữ khổng lồ, vú dài… là lịch sử thuở nào về bà Mẹ-Đất (terre-Mère, Déesse-Mère). Sau hình tượng này được khoác cho bất kỳ một phụ nữ hiệt kiệt nào (tr. 129). Các tác giả sách Lịch sử Việt Nam (tập I) cũng đều nhận định rằng lịch sử thuở nào về một người phụ nữ có "vú dài ba thước" vốn rất phổ cập ở phương Nam, từ Hợp Phố đến Cửu Chân. Như truyện "Tẩy thị phu nhân", "Tiểu quốc phu nhân" đều nói họ là những phụ nữ cao to và có vú dài đôi ba thước... Có thể, vì bà Triệu cũng là một người phụ nữ kiệt xuất, nên dân gian đã dùng hình tượng này khoác lên cho bà (tr. 345).
- Khuyết danh, Đại Việt sử lược (Nguyễn Gia Tường dịch. Nguyễn Khắc Thuần hiệu đính). Nhà xuất bản TP. Hồ Chí Minh, 1993.
- Ngô Sĩ Liên, Đại Việt sử ký toàn thư (Tập 1). Nhà xuất bản KHXH, Tp Hà Nội Thủ Đô, 1983.
- Trần Trọng Kim, Việt Nam sử lược. Nhà xuất bản Tân Việt, Sài Gòn, 1968.
- Phạm Văn Sơn, Việt sử tân biên (Quyển 1). Nhà xuất bản Khai Trí, Sài Gòn, lần tái bản năm 1968.
- Phan Huy Lê, Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn, Lương Ninh, Lịch sử VN (tập I). Nhà xuất bản Đại học & THCN, 1983.
- Trương Hữu Quýnh-Phan Đại Đoàn-Nguyễn Cảnh Minh, Đại cương lịch sử Việt Nam (tập I). Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo và giảng dạy, 2007.
- Nhiều người soạn, Lịch sử Việt Nam (trước thế kỷ 10), quyển 1 tập 1. Nhà xuất bản Giáo dục đào tạo và giảng dạy, 1977.
- Nguyễn Q.. Thắng-Nguyễn Bá Thế, Từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam. Nhà xuất bản KHXH, Tp Hà Nội Thủ Đô, 1992.
- Văn Lang-Quỳnh Cư-Nguyễn Anh, Danh nhân đất Việt (Tập 1). Nhà xuất bản Thanh niên, 1995.
- Hồng Nam-Hồng Lĩnh, Những trang sử vẻ vang của dân tộc bản địa Việt Nam chống phong kiến Trung Quốc xâm lược. Nhà xuất bản KHXH, Tp Hà Nội Thủ Đô, 1984.
- Hoàng Khôi-Hoàng Đình Thi, Giai thoại về phụ nữ Việt Nam. Nhà xuất bản Phụ nữ, 1987.
- ĐỗThị Hảo- Mai Thị Ngọc Chúc, Các nữ thần Việt Nam. Nhà xuất bản Phụ nữ, 1984.
- Đặng Duy Phúc, Việt Nam anh kiệt. Nhà xuất bản Tp Hà Nội Thủ Đô, 2004.
- Nhiều người soạn, Hỏi đáp lịch sử (Quyển 1). Nhà xuất bản Trẻ, 2006.
- Triệu Thị Trinh tại Từ điển bách khoa Việt Nam
- Triệu Thị Trinh Lưu trữ 2006-10-08 tại Wayback Machine trang Văn hóa Việt Nam - Bưu điện Thành Phố Thành Phố Đà Nẵng.
- Ngọn cờ vàng, tác giả Đinh Gia Thuyết, đăng tại website của Bộ Văn hóa - tin tức (Việt Nam).
- Triệu Thi Trinh trong Đại Việt Sử Ký Toàn Thư
- Triệu Thị Trinh[liên kết hỏng] trang quận 8 Thành phố Hồ Chí Minh