Các bộ phận cấu thành văn học thiếu nhi Mới nhất
Kinh Nghiệm Hướng dẫn Các bộ phận cấu thành văn học thiếu nhi 2022
Quý khách đang tìm kiếm từ khóa Các bộ phận cấu thành văn học thiếu nhi được Cập Nhật vào lúc : 2022-04-25 08:31:10 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm Hướng dẫn trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi Read tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comments ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Văn học thiếu nhi (VHTN) nằm trong sáng tác văn học nói chung nên cũng mang khá đầy đủ những điểm lưu ý của sáng tác nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp ngôn từ. Nó thực thi những hiệu suất cao chung của văn học. Bên cạnh đó, VHTN cũng luôn có thể có những hiệu suất cao riêng mang tính chất chất đặc trưng do đối tượng người dùng phục vụ hầu hết của nó là thiếu nhi. Và chính những hiệu suất cao mang tính chất chất đặc trưng đó là những yếu tố cơ bản làm ra sức mê hoặc của mảng văn học này.
1.Có thể nói, điểm lưu ý nổi trội của trẻ con là hồn nhiên và ngây thơ. Vì vậy, trước hết, sức hút của văn học viết cho thiếu nhi phải luôn luôn thể hiện được sự hồn nhiên, ngây thơ của trẻ. Đó hoàn toàn có thể là yếu tố hồn nhiên, ngây thơ trong hành vi hoặc cách cảm, cách nghĩ của những nhân vật trong thơ, truyện:Hôm nay trời nắng chang chang
Mèo con đi học chẳng mang thứ gì
Chỉ mang một chiếc bút chì
Và mang một mẩu bánh mì con con
(Phan Thị Vàng Anh – Mèo con đi học)
Khi viết bài thơ này, Phan Thị Vàng Anh mới 7 tuổi. Sự hồn nhiên, ngây thơ của trẻ con được thể hiện ở ngay chính nội dung bài thơ và hình ảnh của nhân vật chính trong câu truyện. Bài thơ kể lại việc chú Mèo con đi học giữa “trời nắng chang chang”. Đi học nhưng chú lại chẳng mang theo thứ gì ngoài “một chiếc bút chì” và “một mẩu bánh mì con con”. Đem bút chì, không mang theo sách vở gì thì làm thế nào học đây? Đi học và lại mang theo bánh mì chắc có lẽ rằng để ăn khi đói bụng! Sự sơ sài trong việc sẵn sàng sẵn sàng vật dụng học tập và sự chu đáo sẵn sàng sẵn sàng món ăn phòng khi đói rất là ngây thơ, hồn nhiên này chỉ hoàn toàn có thể có ở trẻ con. Điều này sẽ ít, thậm chí còn là rất khó xẩy ra ở người lớn tuy nhiên ở trẻ lại là yếu tố rất dễ dàng gặp. Nếu điều này xẩy ra ở người lớn sẽ thành chuyện đáng chê trách tuy nhiên riêng với trẻ con thì lại rất thông thường và khởi sắc ngộ nghĩnh, đáng yêu và dễ thương riêng. Hay trong bài thơ Ngủ rồi, nhà thơ Phạm Hổ đã viết: Gà mẹ hỏi gà con: – Đã ngủ chưa thế hả? Cả đàn gà nhao nhao: – Ngủ cả rồi đó ạ!
Bài thơ là cuộc đối thoại giữa gà mẹ và đàn gà con. Nghe gà mẹ hỏi, cả bọn nhao nhao vấn đáp: “Ngủ cả rồi đó ạ!”. Ngủ rồi thế mà vẫn nghe được mẹ hỏi, vẫn vấn đáp được… Đàn gà con ngây thơ nghĩ rằng, vấn đáp “Ngủ cả rồi đó ạ!” là yếu tố xác lập về thực sự, và gà mẹ sẽ tin vào thực sự đó… Nhưng chúng không biết rằng chính vì sự xác lập cứng ngắc này đã phủ định lại thực tiễn chưa ngủ của chúng. Có thể nói, đấy là kiểu tư duy chỉ có ở trẻ con. Kiểu tư duy này sẽ biến mọi thứ không lôgic sẽ trở thành hoàn toàn lôgic trong thế người trẻ tuổi thơ và làm ra nét đáng yêu và dễ thương của trẻ con cũng như sức mê hoặc của VHTN.
2. Cùng với đặc trưng về tính chất hồn nhiên, ngây thơ như đã nói ở trên, điểm lưu ý về tính chất giàu hình ảnh, vần điệu và nhạc điệu cũng là yếu tố không thể thiếu làm ra cái hay, nét trẻ trung và sức mê hoặc của VHTN. Trong thơ viết cho những người dân lớn, nhiều khi vần không phải là yếu tố quan trọng nhất. Song thơ viết cho trẻ con thì vần và cách gieo vần thật thích hợp luôn là yếu tố không thể thiếu. Hơn nữa, trong những tác phẩm thơ viết cho trẻ con, gieo vần là yếu tố quan trọng tạo ra nhạc điệu cho những câu thơ. Như trong bài thơ Hạt gạo làng ta, nhà thơ Trần Đăng Khoa đã sử dụng cách gieo toàn vần bằng cuối những câu thơ như: “ta – sa”, “thầy – đầy – cay” đã tạo ra giai điệu êm ái, ngọt ngào cho những câu thơ; gợi được sự xúc động, thái độ trân trọng, yêu quý riêng với hạt gạo quê nhà. Bởi những hạt gạo ấy được kết tinh từ những mùi vị ngọt ngào, giá trị văn hóa truyền thống của quê nhà…
“Hạt gạo làng ta
Có vị phù sa
Của sông Kinh Thầy
Có hương sen thơm
Trong hồ nước đầy
Có lời mẹ hát
Ngọt bùi đắng cay…”
Hay ở bài thơ Mời vào của Võ Quảng, cách gieo vần Một trong những từ “đó – thỏ”, “tai – nai”, chữ “Thỏ”, “Nai” được lặp lại ở hai câu thơ liền nhau cùng với việc phối hợp của những thanh trắc, thanh bằngđã giúp bài thơ trở nên giàu nhạc tính:
“- Cốc, cốc, cốc!
– Ai gọi đó?
– Tôi là Thỏ
– Nếu là Thỏ
Cho xem tai
– Cốc, cốc, cốc!
– Ai gọi đó?
– Tôi là Nai
– Thật là Nai
Cho xem gạc”
Để gây ấn tượng ngay từ ban đầu cũng như để lại dấu ấn lâu dài riêng với trẻ con, VHTN nên phải giàu hình ảnh. Hơn nữa, hình ảnh lại phải rõ ràng, sinh động, nhiều sắc tố, đáng yêu và dễ thương và thân thiện với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của trẻ… Để đã có được điểm lưu ý này, VHTN thường sử dụng những từ tượng hình, tượng thanh, những động từ, tính từ miêu tả, tính từ chỉ sắc tố. Bởi những loại từ này hoàn toàn có thể tạo ra sắc thái rõ ràng, tác động trực tiếp vào giác quan của trẻ; kích thích và khơi gợi trí tưởng tượng, sự sáng tạo của trẻ. Từ đó trẻ hoàn toàn có thể dễ cảm nhận, dễ hiểu và dễ rung động trước những hình ảnh, nội dung, tư tưởng của tác phẩm.
Trong bài thơ Hoa kết trái (Thu Hà), trẻ hoàn toàn có thể tưởng tượng được điểm lưu ý rất riêng, rất đặc trưng, không thể lẫn lộn của mỗi loài hoa bởi những động từ chỉ trạng thái (rung rinh) và những tính từ miêu tả sắc tố (tim tím, vàng vàng, chói chang, trắng tinh), tính từ miêu tả điểm lưu ý hình dáng (nho nhỏ, xinh xinh):
“Hoa cà tim tím
Hoa mướp vàng vàng
Hoa lựu chói chang
Đỏ như đốm lửa
Hoa vừng nho nhỏ
Hoa đỗ xinh xinh
Hoa mận trắng tinh
Rung rinh trước gió…”
Hay trong đoạn văn sau, nhà văn Tô Hoài đã miêu tả khung cảnh rất là trữ tình với những hình ảnh rất đặc trưng, rất riêng của ngày thu. Bức tranh vào thu này đã thực sự chạm được vào cảm xúc của người đọc. Yếu tố làm ra sức lay động lòng người của bức tranh đó đó đó là yếu tố xuất hiện của những hình ảnh rất là rõ ràng và sinh động. Đó là nước ngày thu trong vắt, là hòn cuội trắng tinh, là hình ảnh của những loài vật : Gọng Vó đen sạm, gầy và cao, nghênh cặp chân gọng vó…, những ả Cua Kềnh mắt lồi, tình tứ và âu yếm, đàn Săn Sắt và cá Thầu Dầu lăng xăng. Tất cả những hình ảnh này đều hiện lên rõ mồn một bởi những tính từ, động từ miêu tả:
“Mùa thu mới chớm nhưng nước đã trong vắt. Trông thấy cả hòn cuội trắng tinh nằm dưới đáy. Nhìn hai bên ven sông, phong cảnh thay đổi đủ điều ngoạn mục. Cỏ cây và những làng gần, núi xa luôn luôn mới. Những anh Gọng Vó đen sạm, gầy và cao, nghênh cặp chân gọng vó đứng trên bãi lầy nhìn theo hai tôi, ra lối bái phục. Những ả Cua Kềnh cũng giương hai con mắt lồi, tình tứ và âu yếm, ngó theo hai tôi với muôn vẻ quý mến. Đàn Săn Sắt và cá Thầu Dầu thoáng gặp đâu cũng lăng xăng cố bơi theo bè hai tôi hoan nghênh váng cả mặt nước.”
(Tô Hoài – Dế Mèn phiêu lưu ký)
3. Cùng với những yếu tố trên, yếu tố truyện trong thơ và yếu tố thơ trong truyện là điểm lưu ý không thể thiếu để làm ra sự thú vị của VHTN. Bởi lẽ, ngoài những truyện thơ như Mèo đi câu cá, Nàng tiên ốc, Bồ câu và ngan…, ở mỗi bài thơ ngắn viết cho thiếu nhi, người đọc thuận tiện và đơn thuần và giản dị gặp ở đó một câu truyện kể về một sự kiện hay hiện tượng kỳ lạ nào đó. Yếu tố truyện trong thơ giúp trẻ hoàn toàn có thể dễ hiểu được nội dung từ đó liên hệ, phát hiện và cảm nhận được những vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên, những điều thú vị của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường…được gửi gắm trong tác phẩm; hình thành được những cảm xúc đẹp và nhân văn cho trẻ. Trong bài thơ Dán hoa tặng mẹ của Khải Minh, người đọc hoàn toàn có thể gặp ở đó câu truyện một em bé sau khi dán được bông hoa, được cô dặn mang về làm quà tặng tặng mẹ nhân ngày 8/3. Cô bé tuân theo lời cô dạy. Món quà đó của bé đã thực sự đem lại nụ cười, sự xúc động cho mẹ:
Em dán được cái hoa
Cô cho mang về nhà
Nói rằng: Con tặng mẹ
Quà ngày 8 tháng 3!
Xoa đầu con mẹ bảo
– Con dán đẹp thế à?
Mẹ cảm ơn cô giáo,
Dạy con mẹ tặng hoa.
Nếu yếu tố truyện trong thơ giúp trẻ hoàn toàn có thể dễ hiểu được nội dung, phát hiện và cảm nhận được những vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên, những điều thú vị của môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, hình thành được những cảm xúc đẹp và nhân văn thì yếu tố thơ trong truyện lại là yếu tố quan trọng tạo ra sức lôi cuốn, mê hoặc riêng với trẻ. Bởi chất thơ là nét trẻ trung luôn khiến lòng người xúc động. Có thể nói, mỗi tác phẩm truyện thiếu nhi thường tiềm ẩn một bài học kinh nghiệm tay nghề nhẹ nhàng, thâm thúy. Và “Chất thơ của truyện sẽ làm cho những bài học kinh nghiệm tay nghề ấy không biến thành khô khan hay cứng nhắc. Những truyện như: Giọng hót chim sơn ca, Hoa Mào gà, Giọt nước Tí Xíu, Chú Đỗ con, Bồ Nông có hiếu, Cây gạo… không khác gì những bài thơ ca tụng môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, ca tụng vẻ đẹp của vạn vật thiên nhiên và ca tụng những tình cảm cao đẹp của con người. Cùng với chất thơ bay bổng, ý nghĩa của câu truyện hoàn toàn có thể sẽ còn theo những em mãi trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường” (Lã Thị Bắc Lý, Văn học thiếu nhi và giáo dục trẻ con lứa tuổi mần nin thiếu nhi, 2015, NXB Đại học Sư phạm).
4. Trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, muốn trẻ thích điều gì đó thì phải làm thế nào để trẻ không chán cái đó. Văn học cũng vậy. Nếu để trẻ chán thì những bé sẽ không còn hề muốn đọc, không hề muốn nghe nữa. Bởi thông thường ở trẻ, kĩ năng triệu tập chưa cao, tính kiên trì hạn chế, cái gì khó và quá khó sẽ làm trẻ ngại và chán. Vì vậy VHTN có một đặc trưng và cũng là một trong những yếu tố làm ra sự lôi cuốn riêng với trẻ. Đó là yếu tố ngắn gọn, rõ ràng. Tác phẩm ngắn sẽ hỗ trợ trẻ dễ nhớ, dễ thuộc; rõ ràng sẽ hỗ trợ trẻ dễ đọc và dễ hiểu. Chỉ những bài thơ, câu truyện dễ nhớ, dễ đọc, dễ thuộc, dễ hiểu thì trẻ mới thích và thích được lâu. Vì vậy, ngắn gọn, rõ ràng cũng là một trong những yếu tố góp thêm phần làm ra sự gắn bó, yêu mến của trẻ riêng với VHTN.
Tính “ngắn gọn” trong thơ viết cho thiếu nhi được hiểu là có dung tích ngắn, số từ trong câu cũng ngắn. Dạng phổ cập trong thơ viết cho trẻ con thường là thơ 3 chữ, 4 chữ, 5 chữ, thơ lục bát. Kết cấu thơ thường giống với đồng dao – thể loại văn học dân gian giàu nhịp điệu, dễ đọc, dễ nhớ, dễ thuộc…
“Hay nói ầm ĩ
Là con vịt bầu
Hay hỏi đâu đâu
Là con chó vện
Hay chăng dây điện
Là con nhện con
Ăn no quay tròn
Là cối xay lúa…”
(Trần Đăng Khoa – Kể cho bé trai nghe)
Ở văn xuôi, tính “ngắn gọn” được thể hiện ở cách sử dụng câu đơn, ngắn, ít khi sử dụng câu phức; nhan đề truyện rõ ràng (thường là tên thường gọi nhân vật hoặc vướng mắc có tính chất khuynh hướng hoặc đúc rút ý nghĩa giáo dục)…: Ba cô nàng, Chú Dê đen, Ai đáng khen nhiều hơn nữa, Thi hát…
Tính “rõ ràng” trong những tác phẩm VHTN được thể hiện ở cách dùng từ ngữ và miêu tả. Từ ngữ thường là những từ mang nghĩa đen; cách miêu tả thường trực tiếp, rõ ràng, dễ hiểu. Ví dụ:
“Bọn trẻ con làng Đo Đo không đo ngày tháng theo thời tiết tự nhiên. Chúng chả bao giờ gọi tên bốn mùa Theo phong cách thông thường. Một năm của bọn chúng có tới sáu mùa: Mùa giấy kính, mùa nắp keng, mùa cọng dừa, mùa bao thuốc lá, mùa thả diều, mùa chong chóng. Mùa giấy kính thường trùng với ngày xuân. Những ngày tết bọn trẻ con trong làng được ăn mứt, hạt dưa, bánh thuẫn, bánh in… Bánh in hình vuông vắn, gói bằng giấy kính màu. Màu xanh, red color, màu cam, màu vàng, màu nõn chuối… Ăn xong, bọn trẻ giữ lại tờ giấy kính, chốc chốc đưa lên mắt để xem cảnh vật khi thì màu hồng lúc thì màu xanh để sung sướng tận thưởng cảm hứng mới lạ…”.
(Nguyễn Nhật Ánh – Ngồi khóc trên cây)
5. Nói đến những yếu tố làm ra sức mê hoặc của VHTN toàn bộ chúng ta không thể không nói tới những bài học kinh nghiệm tay nghề nhân văn nhẹ nhàng và sâu lắng mà bộ phận văn học này đem lại. Có thể nói, mỗi câu truyện, bài thơ viết cho thiếu nhi đều tiềm ẩn trong nó một bài học kinh nghiệm tay nghề quý giá. Chẳng hạn, trẻ được giáo dục phải ghi nhận xin lỗi khi có lỗi – dù đó là lỗi cố ý hay vô tình:
Vịt con vội vã đi đâu
Dẫm phải chân của Gà Nâu bên hè.
Vịt nhớ xin lỗi bạn nghe!
Chớ đừng lặng lẽ bỏ đi, bạn buồn.
(Nguyễn Thị Thảo – Xin lỗi)
Hay không bắt nạt bạn yếu hơn vì đó là tính xấu:
“Bắt nạt là xấu lắm
Đừng bắt nạt, bạn ơi
Bất cứ ai trên đời
Đều không cần bắt nạt
Tại sao không học hát?
Nhảy hip hop cho hay?
Thử kẻ yếu làm gì
Sao không trêu mù tạt?”
(Nguyễn Thế Hoàng Linh – Bắt nạt)
Cũng là nói với trẻ rằng đấy là yếu tố hay, kia là lẽ phải; nên làm thế này, tránh việc làm thế kia, tuy nhiên VHTN không thể hiện theo phong cách áp đặt, giáo điều, khô khan mà thông qua nội dung câu truyện, hoặc cách tâm ý cũng như hành vi của những nhân vật trong tác phẩm một cách đầy tự nhiên, nhẹ nhàng và sâu lắng. Tuy nhiên, chỉ những nhà văn, nhà thơ viết cho thiếu nhi đích thực, thật sự tài năng, biết đặt mình vào vị trí của trẻ thơ, hiểu thâm thúy tâm ý, tâm ý của trẻ thơ mới hoàn toàn có thể khôn khéo xen lồng ý nghĩa giáo dục vào trong tác phẩm một cách tinh xảo, không khiên cưỡng. Với những tác giả này, cái đích thứ nhất và quan trọng nhất trong mọi sáng tác phải là tính thẩm mĩ. Đó là phải tạo ra được hình ảnh đẹp, sinh động; cách diễn đạt hay, trong sáng; ngôn từ giản dị, thân thiện với trẻ… Điều đó khiến trẻ thích thú. Từ sự thích thú với thơ, truyện, trẻ sẽ ngấm một cách tự nhiên với những bài học kinh nghiệm tay nghề giáo dục trong tác phẩm và học theo, tuân theo những gì tốt đẹp; tránh xa những tâm ý, hành vi hoặc việc làm tránh việc…
Trong thực tiễn cũng luôn có thể có quá nhiều tác giả viết cho thiếu nhi lại đặt cao mục tiêu giáo huấn, quá coi trọng việc giáo dục luân lý cho trẻ nên tác phẩm viết ra thường khô khan, cứng nhắc, không phù phù thích hợp với trẻ. Chính vì vậy fan hâm mộ nói chung và fan hâm mộ là trẻ con nói riêng sẽ không còn thích tiếp nhận những tác phẩm như vậy. Trong bài bình về tập thơ Nhặt nắng trong vườn của nhà thơ Nguyễn Thế Hoàng Linh, nhà nghiên cứu và phân tích Chu Văn Sơn đã nói về những tác giả, tác phẩm viết cho thiếu nhi hời hợt, thiếu chất thơ, phản cảm trong cách giáo dục trẻ để tiếp theo đó làm nổi trội những giá trị của tập thơ “Nhặt nắng trong vườn”: “Chả biết do tay phù thủy nào, mà thơ thiếu nhi của ta suốt thời (còn chưa qua) này cứ già ngay từ lúc còn… hoài thai (…) Chả mấy bài không chềnh ềnh cái bục giáo huấn. Chưa đặt bút đã nhăm nhăm xem nơi nào đây hoàn toàn có thể nhét được giáo điều. Đất sống từng bài thì huấn thị cứ chiếm sạch, thơ cứ bị chèn ép, bần hàn hóa, rồi tha hóa thành vè. Ấy là thơ răn dạy trẻ (cực đoan là thơ lên trẻ tuổi). Đọc thấy hắc vị dạy, nhạt vị thơ. Thơ thế bảo sao trẻ không ngán được chứ!” (www.evretschool.edu). Ý kiến nhận xét này của nhà nghiên cứu và phân tích Chu Văn Sơn thật đúng và thâm thúy vì đã phản ánh được thực tiễn sáng tác của nhiều nhà văn viết cho thiếu nhi ở Việt Nam lúc bấy giờ. Đó là những nhà văn có tư tưởng sai lầm không mong muốn là dùng văn chương để dạy trẻ Theo phong cách của tớ. Và đúng như nhà nghiên cứu và phân tích Chu Văn Sơn đã nói, sáng tác của những tác giả đó “…hắc vị dạy, nhạt vị thơ. Thơ thế bảo sao trẻ không ngán được chứ!”. * * *
Như vậy, để làm ra cái hay, nét trẻ trung và sức mê hoặc của VHTN thì phải cần đến việc phối hợp của nhiều yếu tố, trong số đó có những yếu tố cơ bản như tính hồn nhiên, ngây thơ; tính giàu hình ảnh, vần điệu và nhạc điệu; tính ngắn gọn, rõ ràng; yếu tố truyện trong thơ, yếu tố thơ trong truyện và những bài học kinh nghiệm tay nghề nhân văn nhẹ nhàng và sâu lắng. Sự phối hợp của những yếu tố này sẽn mang sắc tố riêng cho bộ phận VHTN cũng như phong thái riêng của nhà thơ, nhà văn trong mảng văn học này. Trong thực tiễn, những nhà thơ thiếu nhi (Vàng Anh, Trần Đăng Khoa…) hay nhà thơ, nhà văn viết cho thiếu nhi (Phạm Hổ, Xuân Quỳnh, Võ Quảng, Nguyễn Thế Hoàng Linh, Nguyễn Nhật Ánh, Trần Đức Tiến…) đã thực sự rất thành công xuất sắc và tạo ra được phong thái độc lạ riêng bởi đã phối hợp rất thuần thục những yếu tố này trong tác phẩm của tớ. Điều đó càng xác lập sự thiết yếu và ý nghĩa của những yếu tố này riêng với việc làm ra sức mê hoặc cũng như giá trị của mảng VHTN.
Hà Thị Kim Yến
Reply
4
0
Chia sẻ
Chia Sẻ Link Tải Các bộ phận cấu thành văn học thiếu nhi miễn phí
Bạn vừa Read tài liệu Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Review Các bộ phận cấu thành văn học thiếu nhi tiên tiến và phát triển nhất và Chia SẻLink Tải Các bộ phận cấu thành văn học thiếu nhi Free.