Đặc điểm của mĩ thuật thời Trần như thế nào so với mỹ thuật thời Lý 2022
Kinh Nghiệm Hướng dẫn Đặc điểm của mĩ thuật thời Trần ra làm sao so với mỹ thuật thời Lý Chi Tiết
Bạn đang tìm kiếm từ khóa Đặc điểm của mĩ thuật thời Trần ra làm sao so với mỹ thuật thời Lý được Update vào lúc : 2022-02-09 22:24:02 . Với phương châm chia sẻ Thủ Thuật về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc tài liệu vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.
Đặc điểm mỹ thuật thời Trần
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản khá đầy đủ của tài liệu tại đây (1.27 MB, 30 trang )
Nội dung chính
- Đặc điểm mỹ thuật thời Trần
- Tóm tắt lý thuyết Mĩ thuật lớp 7 Bài 1
- Kiến trúcSửa đổi
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Văn hóa truyền thống cuội nguồn Việt Nam là một dòng chảy xuyên thấu lịch sử Hàng trăm năm
của dân tộc bản địa, kết tinh qua bao thế kỷ. Được hình thành từ nền văn minh Văn Lang Âu Lạc
và tăng trưởng qua nền văn minh Đại Việt, qua nhiều thời kì lịch sử với biết bao sóng gió,
biến cố của dân tộc bản địa, tồn tại đến ngày ngày hôm nay trở thành những giá trị vô cùng quý báu của
dân tộc bản địa.
Quay ngược guồng xe của bánh thời hạn, tìm về với cội nguồn dân tộc bản địa, nghỉ chân ở
thời Trần ta chợt nhận ra những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc bản địa rất đỗi quý giá và lâu lăm. Nói đến
thời Trần lịch sử gọi ngay ra một triều đại hưng thịnh với những nét nổi trội, rực rỡ về
kinh tế tài chính – chính trị và không thể không nhắc tới văn hóa truyền thống – nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp mà chủ thể là nền mĩ
thuật thời Trần.
Thời Trần là thời kỳ mà mĩ thuật Việt Nam tăng trưởng đến đỉnh điểm rực rỡ, là thời kì
hoàng kim của những thành tựu mĩ thuật. Nói đến nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp thời Trần là nói tới những
khu công trình xây dựng, những thành tựu mĩ thuật coi đó là mẫu mực của mĩ thuật phong kiến Việt
Nam.
Lấy cảm hứng từ Phật giáo, mĩ thuật thời Trần mang đậm tinh thần tôn giáo, đó là
những khu công trình xây dựng kiến trúc, điêu khắc với những đường nét chạm trổ tinh vi, điêu luyện và
tinh xảo.
Điểm lại những thành tựu mà văn hóa truyền thống mĩ thuật thời Trần đạt được ta không thể
không kể tới tháp Phổ Minh, tháp Bình Sơn với kiểu kiến trúc đậm màu Phật Giáo, hay
hình tượng những con rồng tinh xảo, vừa uyển chuyển, nhẹ nhàng vừa khỏe mạnh uy nghi.
Cùng với việc ảnh hưởng của Phật Giáo, thời Trần đạo nho cũng rất tăng trưởng kéo theo
đó là yếu tố tăng trưởng của mĩ thuật với những khu công trình xây dựng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp như Hoàng Thành Thăng
Long hay cung Thiên Trường.
Nhìn lại tổng quan lịch sử những đoạn đường tăng trưởng của mĩ thuật Việt Nam, ta có
thể thấy mĩ thuật thời Trần tăng trưởng mạnh mẽ và tự tin mang lại những thành tựu rực rỡ cho văn
hóa Trần nói riêng và văn hóa truyền thống Việt nam nói chung. Đó là vệt sáng kết tinh những tinh hoa
của một triều đại. Là góp sức vô giá của giá trị tinh thần trong những đường nét chạm
trổ, điêu khắc.
Chính những thành công xuất sắc, những điểm sáng mà mĩ thuật thời Trần góp phần cho mĩ
thuật nước nhà mà tôi quyết định hành động chọn đề tài điểm lưu ý mĩ thuật thời Trần làm bài nghiên
cứu của tớ. Qua đây tôi muốn trình làng để toàn bộ chúng ta thêm yêu nền văn hóa truyền thống cổ truyền nước nhà dù
nó đã lùi xa.
2. Lịch sử yếu tố
Lịch sử mỹ thuật Việt Nam nói chung và mỹ thuật thời Trần nói riêng là đề tài được
nhiều nhà nghiên cứu và phân tích để ý và có nhiều khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích lớn nhỏ rất khác nhau. Tuy
nhiên nghiên cứu và phân tích về điểm lưu ý mỹ thuật thời Trần còn hạn chế. Nghiên cứu về mỹ thuật
thời Trần có những tác giả tiêu biểu vượt trội như:
Trong cuốn Bảo tàng mỹ thuật Việt Nam thì Nguyễn Văn Chung đã trình làng bảo
tàng Mỹ thuật Việt Nam và những hiện vật trưng bày đại diện thay mặt thay mặt cho mỹ thuật những thời kỳ: đồ
đá, đồ đồng, sơ kỳ đồ sắt, thời Lý, trần, Lê, Nguyễn, quy trình thời gian cuối thế kỷ 19 – 1945, 1945
– 1954, 1954 – 1985. Mỹ thuật dân gian và mỹ thuật thủ công.
Tiêu biểu trong những khu công trình xây dựng nghiên cứu và phân tích có Mỹ thuật thời Trần của Nguyễn Đức
Nùng ông đã Giới thiệu những nét tiêu biểu vượt trội về lịch sử, điểm lưu ý của mỹ thuật thời Trần
thể hiện qua những khu công trình xây dựng kiến trúc, những tác phẩm điêu khắc, hội họa trang trí và đồ gốm.
Ngoài ra còn tồn tại như Lược Sử Mỹ Thuật Việt Nam”, của tác giả Trịnh Quang Vũ đã
đoạt giải A của Hội Mỹ thuật Việt Nam năm 2000. Cuốn sách này gồm có 2 phần, nhiều
minh hoạ sinh động giúp bạn đọc tưởng tượng một cách khá đầy đủ về diện mạo Mỹ thuật Việt
Nam gồm nhiều chủng quy mô: nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp kiến trúc, điêu khắc, hội hoạ, trang trí…
Những tác phẩm nghiên cứu và phân tích trên phần nào đã tìm về cội nguồn mĩ thuật dân tộc bản địa, đã
phát ánh phần nào mĩ thuật việt nam nói chung và mĩ thuật Thời Trần nó riêng trên những
chặn đường lịch sử dân tộc bản địa. Đó là minh chứng cho một quy trình tăng trưởng rực rỡ của mỹ
thuật nước nhà.
3.Mục đích nghiên cứu và phân tích
Qua việc nghiên cứu và phân tích điểm lưu ý mỹ thuật thời Trần tôi muốn hiểu thêm về nền lịch sử
mỹ thuật nươc ta, thông qua đó tiếp thu thêm vốn hiểu biết của tớ từ đó góp thêm phần vào việc
trình làng cho bạn bè bốn phương về mỹ thuật việt nam. Việc tìm hiểu điểm lưu ý mỹ thuật
thời Trần là về với truyền thống cuội nguồn cha ông để qua đây mình thêm niềm tự hào tự tôn dân tộc bản địa.
Với nội dung bài viết này cũng mong góp thêm phần nhỏ bé hiểu biết của tớ vào việc nghiên cứu và phân tích, tìm
hiểu, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cha ông.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu và phân tích
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu và phân tích của đề tài là triệu tập đi nghiên cứu và phân tích và tìm hiểu
những khu công trình xây dựng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp tiêu biểu vượt trội của thời Trần thông qua đó tìm ra điểm lưu ý mỹ thuật nỗi
bật của thời kỳ này.
5. Phương pháp nghiên cứu và phân tích
Để thực thi được đề tài này tôi đã sử dụng một số trong những phương pháp sau:
+ Phương pháp khảo sát khảo sát. Việc sử dụng giải pháp này đã hỗ trợ tôi tìm hiểu
về thời Trần nơi mà những nét trẻ trung văn hóa truyền thống được thể hiện qua những khu công trình xây dựng điêu khắc, hội
họa, hay những nét chạm trổ.
+ Phương pháp thống kê phân tích. Từ những gì mà tôi khảo sát được tôi đã lựa
chọn lại tiếp theo đó dùng kiến thức và kỹ năng hiểu biết của tớ phân tích từ đó rút ra điểm lưu ý nổi trội
của mỹ thuật thời Trần.
+ Phương pháp so sánh lịch sử . Phương pháp này giúp tôi làm rõ hơn và có sự
phân biệt giũa triều đại này với triều đại khác.
Ngoài ra tôi còn sử dụng một số trong những phương pháp khác để nội dung bài viết của tớ hoàn hảo nhất
hơn.
6. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận nội dung bài viết này triệu tập vào hai chương chính:
Chương 1: Khái quát giang sơn Việt Nam dưới triều đại nhà Trần
Chương 2: Một số điểm lưu ý mỹ thuật thời Trần
CHƯƠNG 1
KHÁI QUÁT ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM DƯỚI TRIỀU ĐẠI NHÀ TRẦN
1. Sự xây dựng triều Trần và những nét khái quát về xã hội thời Trần .
1.1. Sự xây dựng triều Trần:
Nhà Lý tăng trưởng thịnh trị vào đời vua Lý Nhân Tông (1072 – 1127), tiếp theo đó khởi đầu
đi vào con phố suy yếu. Các vua lên ngôi lúc còn bé như vua Lý Anh Tông làm vua khi
5 tuổi, Lý Cao Tông 2 tuổi… Quyền hành rơi vào tay những kẻ hại dân. Trước tình hình
ấy, nhiều cuộc khởi nghĩa đã nổ ra, góp thêm phần làm lung lay ngai vàng nhà Lý. Khi nhà Lý
suy yếu, nạn cát cứ lại xẩy ra. Năm 1211, ba dòng họ phong kiến lớn đã nổi dậy. Đó là họ
Đoàn ở Tp Hải Dương, Hải Phòng Đất Cảng; họ Trần ở Thái Bình, Tỉnh Nam Định và Nam Hưng Yên; họ
Nguyễn ở Hà Tây. Triều đình nhà Lý chỉ từ trấn áp được Thăng Long và những vùng lân
cận. Trong khi đó vua Lý Huệ Tông không còn con trai. Năm 1225, ông đã nhường ngôi cho
con gái thứ là Chiêu Thánh, còn mình là Thái Thượng Hoàng. Lúc này Lý Chiêu Hoàng
mới có 7 tuổi. Vì vậy, mọi quyền hành trong tay triều đình đều nằm trong tay viên quan
diện tiền Trần Thủ Độ. Dòng họ nhà Trần thời gian hiện nay đã sở hữu giữ một vị trí trọng yếu trong
triều đình. Cuối cùng trong thời gian ngày 12 tháng chạp năm ất Dậu (11/1/1226) dưới sự chỉ huy của
Trần Thủ Độ, Lý Chiêu Hoàng tuyên bố nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh, Trần Cảnh
lên ngôi lấy hiệu là Trần Thánh Tông. Triều Trần chính thức được thành lâp, thực sự thay
thế nhà Lý trên vũ đài chính trị, nắm quyền điều hành quản lý giang sơn từ 1226 đến 1400. Nhà
Trần đã thay thế nhà Lý và giữa hai triều đại này sẽ không còn còn tầm khoảng chừng cách về thời hạn. Vì
vậy hoàn toàn có thể thấy rằng: nhà Trần đã tiếp thu mọi thành tựu văn hoá của nhà Lý. Mặc dù vậy
với thời hạn 174 năm tồn tại xã hội thời Trần cũng luôn có thể có nhiều sự thay đổi. Hơn nữa về mặt
nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, giữa thời Lý và thời Trần lại sở hữu tầm khoảng chừng cách về thời hạn. Theo một số trong những tài liệu
cho biết thêm thêm: “Sau di tích lịch sử ở đầu cuối của thời Lý có niên đại rõ ràng là chùa Linh Xứng năm
1126, nếu chỉ bằng vào sử sách thì khoảng chừng hơn một thế ký sau mới thấy di tích lịch sử có niên đại
là chùa Phổ Minh 1262 và lăng Trần Thủ Độ năm 1264, mà thật chắc như đinh thì đến thế kỷ
XIV mới thấy phổ cập những di tích lịch sử thời Trần “
1.2. Những nét khái quát về xã hội thời Trần
Nhà Trần thay thế nhà Lý, ổn định trật tự trong nước, những phe phái đối kháng đã thu
phục cơ quan ban ngành thường trực TW. Bộ máy cơ quan ban ngành thường trực được xây dựng có khối mạng lưới hệ thống từ trung
ương tới những địa phương.
Nho giáo tuy chưa tăng trưởng mạnh như Phật giáo, tuy nhiên với cơ sở từ thời Lý sang
thời Trần, nhà nước cũng rất chú trọng đến việc học tập, thi tuyển chọn nho sỹ có tài năng. Nhiều
nhân tài được đào tạo và giảng dạy trong thời Trần như Chu Văn An, Lê Văn Hưu, Trương Hán Siêu,
Mạc Đĩnh Chi, Phạm Sư Mạnh ..vv.. Năm 1232, nhà nước cho mở khoa thi Thái học viên
để chọn nhân tài. Chữ Nôm ngày càng được phổ cập rộng tự do hơn. Bên cạnh Nho giáo,
Phật giáo vẫn được tăng trưởng mạnh, tiếp theo đó truyền thống cuội nguồn từ thời Lý. Mặt khác ở thời Trần
còn tồn tại phái thiền do người Việt Nam sáng lập ra. Đó là phái Trúc Lâm với 3 vị tổ: Trần
Nhân Tông- Pháp Loa và Huyền Quang. Phật giáo ngày càng hoà hợp và thân thiện với đời
sống dân gian. Chùa tháp vẫn được xây dựng nhiều, trong những làng xã cũng luôn có thể có nhiều ngôi
chùa đẹp tuy quy mô không lớn như thời Lý.
Về kinh tế tài chính, nhà nước chú trọng khuyến khích nông nghiệp tăng trưởng. Quân đội nhà
Trần vẫn được tổ chức triển khai theo chính sách ” ngụ binh ư nông”để góp thêm lực lượng sản xuất
nông nghiệp. Kinh tế thành thị cũng tuy nhiên tuy nhiên tăng trưởng kéo theo sự thịnh vượng của kinh
tế hàng hoá, giao thông vận tải lối đi bộ… Tất cả những điều này đã góp thêm phần làm cho nhà nước phong kiến
thời Trần ngày một vững mạnh hơn. Cũng ở thời hạn này, ở phương Bắc đế quốc phong
kiến Mông Cổ đang tăng trưởng mạnh và tìm cách bành trướng thế lực ra quốc tế. ở Châu
Âu, Mông Cổ đã sở hữu từ bờ biển Thái Bình Dương tới Hắc Hải, thậm chí còn đến hơn cả Đại Tây
Dương. Năm 1271 chúng chiếm hữu được Trung Quốc lập ra triều đại nhà Nguyên. Sau đó
chúng có ý đồ chiếm Việt Nam và cả vùng Đông Nam á. Suốt từ 1258 đến 1285, 1287
chúng đã 3 lần đem quân lấn chiếm Đại Việt tuy nhiên cả 3 lần đều thất bại nặng nề. Chiến
thắng Mông Nguyên một lần nữa đã xác lập truyền thống cuội nguồn yêu nước và ý chí của dân
tộc ta. Đồng thời đưa uy tín và ảnh hưởng của việt nam lên rất cao hơn. Mặt khác, trong xã hội
Đại Việt thời này cũng luôn có thể có nhiều sự thay đổi lớn. Chế độ nông nô, nô tì tan rã, từ từ biến
những nông nô thành những người dân nông dân tự do. Nhà nước để ý quan tâm hơn tới việc “nới sức dân
để làm kế sâu rễ bền gốc”.
Tất cả những Đk xã hội này đã phần nào ảnh hưởng tới sự tăng trưởng mĩ thuật
của thời Trần và nhất là tạo Đk thuận tiện cho văn hoá nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp dân gian tăng trưởng,
tạo ra điểm lưu ý riêng không liên quan gì đến nhau cho mĩ thuật thời Trần.
1.2.1. Tổ chức quân đội
Quân nòng cốt nhà Trần gồm cấm quân và quân những lộ. Quân những lộ ở đồng bằng gọi
là chính binh, ở miền núi gọi là phiên binh. Cấm quân được gọi là quân túc vệ.
Các cty quân đội được gọi là quân. Đứng đầu mỗi quân là một đại tướng quân. Mỗi
quân có 30 đô, chỉ huy mỗi đô có chánh phó đại đội. Mỗi đô có 5 ngũ, đứng đầu mỗi ngũ
là đầu ngũ.
Cấm quân là lực lượng nòng cốt trong trận chiến tranh chống ngoại xâm, hoàn toàn có thể được điều động
đi những lộ để tác chiến.
Nhằm có lực lượng phần đông thiết yếu khi chống xâm lược, nhà Trần kế tục chủ trương
ngụ binh ư nông (giữ quân lính ở trong nhà nông) của nhà Lý, vừa đảm bảo số quân thiết yếu
phòng khi có trận chiến tranh xảy tới. Quân cấm vệ và những lộ có tầm khoảng chừng 10 vạn người.
1.2.2. Hành chính Đại Việt thời Trần
Hành chính Đại Việt thời Trần hoàn thiện hơn so với thời Lý. Sau khi giành được
cơ quan ban ngành thường trực, nhà Trần đã phân loại lại Đại Việt thành 12 lộ thay vì 24 lộ như ở thời Lý.
Bộ máy hành chính được củng cố theo phía tăng tính tập quyền quan liêu. Các quan
được cấp lương bổng theo ngạch, bậc; cứ 10 năm thăng tước một cấp, 15 thăng tước một
bậc.
Nền hành chính của Đại Việt thời Trần ở cấp TW có bộ phận trung khu đứng
đầu. Chức cao nhất ở trung khu là những chức quan hàng tướng quốc và tam thái: thái sư, thái
phó, thái bảo. Phần lớn suốt thời hạn nhà Trần cầm quyền, những chức quan cao hàng tam
thái do những thân vương sở hữu.
Tiếp đến là những chức quan hàng tam thiếu: thiếu sư, thiếu phó, thiếu bảo. Sau đó đến
tam tư: tư đồ, tư mã, tư không. Trần Thủ Độ, Trần Quang Khải là những người dân được những
vua Trần chỉ định là thái sư. Trần Nguyên Trác được chỉ định làm tả tướng quốc. Trần
Văn Bích được chỉ định làm thái bảo (phụ quốc thái bảo).
Giúp việc cho những quan đứng đầu trung khu là những phát hành khiển và khu mật viện. Hành
khiển lại phân thành tả hành khiển đóng ở Thăng Long và hữu hành khiển đóng ở hành cung
Tức Mặc (quê của tớ Trần, thuộc thành phố Tỉnh Nam Định ngày này). Ban hành khiển sau
được thay tên thành môn hạ sảnh. Đứng đầu phát hành khiển là chức Nhập nội hành khiển
đồng trung thư môn hạ sảnh bình chương sự. Ban đầu, người của hành khiển chỉ gồm hoạn
quan. Sang thế kỷ 14, nhà Trần khởi đầu tuyển dùng những nhà nho như Nguyễn Trung Ngạn,
Lê Cư Nhân.
Việc chia trung khu gồm Tể tướng, quan chức ở Khu mật viện, Hành khiển môn hạ
sảnh tách khỏi và đứng trên cơ quan hiệu suất cao. Đây là bước tăng trưởng trong kết cấu và cơ
chế cỗ máy nhà nước thời Trần.
Thời Trần, có 6 thượng thư sảnh tương tự với lục bộ, quản trị và vận hành những việc làm
hành chính, tổ chức triển khai, ngoại giao, tín ngưỡng, tài chính ngân sách, quân sự chiến lược, ty pháp. Đứng
đầu thượng thư sảnh là chức thượng thư hành khiển và thương thư hữu bật. Dưới những chức
này là chức thị lang, lang trung. Các thượng thư sảnh luôn luôn được củng cố, càng về sau càng
dùng nhiều nhân sỹ nho giáo.
Bên cạnh 6 thượng thư sảnh là hàn lâm viện phụ trách những việc làm văn phòng của
triều đình. Người của hàn lâm viện gọi là học sĩ với nhiều cấp (chức) rất khác nhau.
Các ban, ngành khác là Ngự sử đài, Đăng văn kiểm sát viện là những cty thanh tra, giám
sát. Có Quốc sử viện phụ trách việc làm biên soạn quốc sử mà người thứ nhất phụ trách
Quốc sử viện là Lê Văn Hưu. Có Quốc tử viện là nơi giáo dục những vương tử nhà Trần. Có
Thái y viện chăm sóc sức mạnh thể chất cho hoàng tộc.
1.2.3. Luật pháp
Vua Thái Tông cho sửa lại luật pháp rất nghiêm minh. Đại Việt sử ký toàn thư có
chép lại như sau:
Canh Dần, Kiến Trung năm thứ 5 1230: Mùa xuân, tháng 3, khảo xét những luật lệ của
triều trước, soạn thành Quốc triều thống chế và sửa đổi hình luật lễ nghi, gồm 20 quyển.
Định bị đồ có mức độ rất khác nhau:
Loại bị đồ làm Cảo điền hoành thì thích vào mặt 6 chữ, cho ở Cảo xã (nay là xã
Nhật Cảo), cày ruộng côn, từng người 3 mẫu, mỗi năm phải nộp 300 thăng thóc.
Loại bị đồ làm Lao thành binh thì thích vào cổ 4 chữ, bắt dọn cỏ ở Phượng Thành,
thành Thăng Long, lệ vào quân Tứ sương.
Đặt ty bình bạc là cơ quan hành chính và tư pháp ở kinh đô Thăng Long lúc đó với
chức quan kinh doãn, chuyên xét đoán việc kiện tụng ở kinh thành. Năm 1265 đổi thành
Đại an phủ sứ, sau lại đổi thành Kinh sư đại doãn.
1.2.4. Kinh tế
Về mặt nông nghiệp: để tránh nạn ngập lụt, vua Thái Tông sai đắp đê hai bên bờ
sông và cử quan đặc trách trông coi việc đê gọi là hà đê sứ. Mỗi năm tiếp theo vụ mùa, triều
đình còn ra lệnh cho quân sĩ đắp đê hay đào lạch, hào, giúp sức dân chúng. Đại Việt sử ký
toàn thư có chép:
Tân Mão, Kiến Trung năm thứ 7, 1231: Mùa xuân, tháng giêng, sai nội minh tự
Nguyễn Bang Cốc (hoạn quan) chỉ huy binh lính phủ mình đào vét kênh Trầm và kênh Hào
(là tên thường gọi hai con kênh, thuộc huyện Ngọc Sơn (nay là Tĩnh Gia), tỉnh Thanh Hóa) từ phủ
Thanh Hóa đến địa giới phía nam Diễn Châu. Triều đình cũng khá được cho phép những vương, hầu có
quyền chiêu tập những người dân nghèo khó, lưu lạc đi khai khẩn đất hoang để mở mang thêm
ruộng nương.
Về mặt thuế má: Có 2 loại thuế là thuế thân và thuế điền. Thuế thân được đóng
bằng tiền và không ít tuỳ theo số ruộng có. Ai có dưới một mẫu ruộng thì được miễn thuế.
Thuế điền thì đóng bằng thóc. Ngoài ra còn tồn tại thuế trầu cau, rau quả, tôm cá v.v. Về mặt
tiền tệ, để tiện việc tiêu dùng – vàng, bạc được đúc thành phân, lượng và có hiệu của nhà
vua.
1.2.5. Giáo dục đào tạo và giảng dạy và khoa cử thời Trần
Trong lịch sử Việt Nam phản ánh khối mạng lưới hệ thống trường học và chính sách khoa cử nước Đại
Việt từ thời điểm năm 1226 đến năm 1400.
Khi Phật giáo được nhà Trần coi trọng và thịnh hành, Nho giáo đóng vai trò thứ
yếu. Tuy nhiên Nho học cũng từng bước xâm nhập vào xã hội qua khối mạng lưới hệ thống giáo dục. Sách
học chính được quy định gồm có Ngũ Kinh, Tứ Thư, Bắc sử.
Ban đầu chỉ có nhà chùa là nơi dạy chữ Nho và những sách sử. Sau này, nhiều nhà nho
và thái học viên không làm quan, về nhà dạy học. Hệ thống trường lớp tại những địa phương
được hình thành. Một trong những người dân thày xuất sắc nhất là Chu Văn An.
Sau khi xây dựng không lâu, nhà Trần khởi đầu thực thi chính sách khoa cử để chọn người tài
giúp nước. Năm 1232, nhà Trần mở khoa thi thứ nhất. Năm 1247, triều đình đặt lệ thi lấy
Tam khôi gồm 3 người đỗ đầu là trạng nguyên, bảng nhãn, thám hoa và quy định cứ 7 năm
mở 1 khoa thi.
Năm 1255, nhà Trần đặt lệ lấy 2 trạng nguyên: 1 kinh trạng nguyên dành riêng cho những lộ
phía bắc và 1 trại trạng nguyên dành riêng cho Thanh Hóa và Nghệ An để khuyến khích việc học
của phương nam. Năm 1275 lệ này bãi bỏ vì không thiết yếu nữa.
Năm 1396, Trần Thuận Tông ban chiếu quy định phương pháp thi Hương, thi Hội bằng
thể văn 4 kỳ, và định rõ: “Cứ năm trước đó thi Hương thì năm tiếp theo thi Hội, người đỗ thì vua ra
một bài văn sách để xếp bục”. Lệ thi 4 trường được quy định lại như sau:
Những người đỗ đạt được chỉ định vào chức vụ ở viện Hàn lâm, những cty hành
khiển, sung vào những phái bộ sứ thần hoặc tiếp sứ phương Bắc. Họ trở thành bộ phận quan
trọng trong cỗ máy nhà nước, có những góp phần quan trọng trọng nghành chính trị,
ngoại giao như Nguyễn Hiền, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trung Ngạn, Phạm Sư Mạnh, Lê
Quát…
1.2.6. Tôn giáo
Về Phật giáo, vào đầu đời nhà Trần thì Phật giáo còn thịnh. Các nhà vua đều sùng
đạo cho xây chùa, đúc chuông, tạc tượng để phụng thờ khắp nơi. Đại Việt sử toàn thư chép
lại Thượng hoàng xuống chiếu rằng trong nước hễ nơi nào có đình trạm đều phải đắp
tượng phật để thờ.
Vua Nhân Tông còn sai sứ sang Trung Hoa để thỉnh kinh về truyền bá đạo Phật, và
ông đó đó là ông tổ thứ nhất của thiền phái Trúc Lâm. Nhưng cuối đời Trần, Phật giáo bị
pha thêm những hình thức mê tín dị đoan bùa chú cho nên vì thế ngày càng suy vi. Về Lão giáo thì cũng
được nhân dân ngưỡng mộ. Do đó, nhà Trần cũng cho mở những khảo thi tam giáo như
đời nhà Lý.
1.2.7. Văn hóa nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp
Đời nhà Trần đã đào tạo và giảng dạy nên quá nhiều học giả nổi tiếng như Lê Văn Hưu soạn bộ
Đại Việt Sử Ký và đấy là bộ sử thứ nhất của Việt Nam. Mạc Đĩnh Chi nổi tiếng là một ông
trạng rất mực thanh liêm, đức độ và có tài năng ứng đối đã làm cho vua quan nhà Nguyên phải
kính phục. Chu Văn An là một bậc cao hiền nêu gương thanh khiết, cương trực. Các vua
Thái Tông, Thánh Tông, Nhân Tông, Anh Tông, Minh Tông đều là những người dân giỏi văn
chương và có soạn Ngự tập và danh tướng Trần Quốc Tuấn có làm những tác phẩm giá trị
như Hịch tướng sĩ.
Hàn Thuyên tức Nguyễn Thuyên có công làm thơ bằng chữ Nôm và nêu lên luật thơ
Nôm. Vì thế đã có nhiều học giả, văn nhân đã theo gương của Hàn Thuyên mà làm những
bài thơ Nôm rất giá trị. Đại Việt sử kí toàn thư chép:
Bấy giờ (năm 1282) có cá sấu đến sông Lô. Vua sai hình bộ thượng thư Nguyễn
Thuyên làm bài văn ném xuống sông, cá sấu bỏ đi. Vua cho việc này in như việc của
Hàn Dũ, bèn ban gọi là Hàn Thuyên. Thuyên lại giỏi làm thơ phú quốc ngữ. Thơ phú nước
ta dùng nhiều quốc ngữ, thực bắt nguồn từ đấy.
Nghệ thuật điêu khắc thời Trần được nhìn nhận là có bước tiến bộ, tinh xảo hơn so
với thời Lý, trong số đó có một số trong những phù điêu khắc hình nhạc công màn biểu diễn mang phong thái
Chiêm Thành. Cách trang trí hoa nhờ vào nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp gia dụng Âm nhạc Đại Việt thời Trần
chịu ràng buộc của Ấn Độ, Chiêm Thành và Trung Quốc. Một số nhạc công bị bắt từ
Chiêm Thành và Trung Quốc trong những trận chiến đã truyền nghề ca hát cho dân Đại Việt,
ngày càng phổ cập.
1.3. Thời kỳ suy tàn
Nhà Trần đã có thuở nào đại rất hưng thịnh, đã từng đại phá quân Nguyên cũng như
bình phục được Chiêm Thành, nhưng Tính từ lúc lúc thái thượng hoàng Trần Minh Tông qua đời
(1357), vua Trần Dụ Tông ham mê tửu sắc, phó mặc mọi việc triều chính khiến cho nhà Trần
bước vào quy trình suy vi và sau cùng bị mất ngôi.
Vua Trần Dụ Tông chẳng những bỏ bê triều chính mà còn ra lệnh cho xây cung
điện, tạo sưu cao, thuế nặng làm cho nhân dân vô cùng khổ sở và ca thán. Trong nước, giặc
giã nổi lên khắp nơi. Trong khi đó tại triều đình, những bọn gian thần kéo bè kết đảng và trở
nên lộng hành vô cùng.
Chu Văn An, một vị quan thanh liêm, trung thần tại triều đình, đã dâng thất trảm sớ
đề xuất kiến nghị trị tội những tên tham quan ô lại. Vua Trần Dụ Tông đang không nghe theo nên Chu
Văn An đã từ quan về nhà dạy học.
Năm 1369, Trần Dụ Tông mất, một người con là Nhật Lễ lên thay. Theo sử sách,
Nhật Lễ không phải là con Dụ Tông mà mẹ Lễ vốn là cô đào, vợ của kép hát Dương
Khương, đã mang thai Lễ trước lúc làm vợ Dụ Tông. Vì vậy sử vẫn gọi tên người con là
Dương Nhật Lễ. Nhật Lễ ở ngôi bỏ bễ chính vì sự, ham tửu sắc, hằng ngày chỉ rong chơi,
thích những trò hát xướng, muốn đổi lại họ là Dương. Sau Lễ lại giết Hiến Từ Tuyên Thánh
Thái hoàng thái hậu vì bà đã hối hận việc lập Nhật Lễ. Người tôn thất và những quan đều thất
vọng. Tháng 10 năm 1370, những tôn thất nhà Trần hợp mưu lật đổ và bắt giết Nhật Lễ, đưa
con thứ 3 của vua Minh Tông là Phủ lên ngôi, tức là Trần Nghệ Tông.
Nghệ Tông làm vua được 2 năm, lên làm thái thượng hoàng và nhường ngôi cho em
là Kính lên thay, tức là Duệ Tông. Năm 1377, Duệ Tông tử trận ở Chiêm Thành, thượng
hoàng Nghệ Tông lập con Duệ Tông là Phế Đế lên thay. Thượng hoàng Nghệ Tông nắm
quyền bính trong tay quyết định hành động mọi việc nhưng lại quá tin dùng một mình Lê Quý Ly (tức
Hồ Quý Ly). Do đó, Quý Ly xúi giục Nghệ Tông giết hại những trung thần, những hoàng tử, những
thân vương và trong cả vua Phế Đế cũng trở nên sự gièm pha của Quý Ly mà bị Nghệ Tông phế
bỏ. Con Nghệ Tông là Thuận Tông (đồng thời là con rể Quý Ly) được lập lên ngôi nhưng
cũng không còn thực quyền.
Vì có mưu đồ soán đoạt ngôi vua và lại được sự tin dùng của Nghệ Tông nên Hồ
Quý Ly đã tạo nên quá nhiều phe phái và bè đảng ở triều đình và khắp mọi nơi. Rồi từ đó
Quý Ly ngày càng lộng quyền không coi ai ra gì. Năm 1394, Nghệ Tông mất, Hồ
Quý Ly nắm lấy cả quyền hành rồi sai người vào đất Thanh Hoá xây thành Tây Đô. Sau
khi việc làm xong xuôi, Hồ Quý Ly bắt Trần Thuận Tông dời kinh về Tây Đô rồi lập mưu
ép Thuận Tông nhường ngôi cho con là Thiếu Đế khi đó mới có 3 tuổi lên ngôi. Quý Ly
lên làm phụ chính sai người giết Thuận Tông và sẵn sàng sẵn sàng cướp ngôi.
Nhìn thấy thủ đoạn của Hồ Quý Ly, nhiều tướng lĩnh nhà Trần như Trần Khát Chân
lập hội với mưu đồ tiễu trừ Quý Ly, nhưng cơ mưu bị bại lộ, toàn bộ đều bị bắt và bị giết vào
khoảng chừng hơn 370 người. Năm 1400, Quý Ly phế truất Thiếu Đế rồi tự xưng làm vua, chiếm
lấy ngôi nhà Trần, đổi sang họ Hồ. Nhà Trần chấm hết,kéo dãn 175 năm với 13 đời vua.
CHƯƠNG 2
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM MĨ THUẬT THỜI TRẦN
2.1. Khái quát điểm lưu ý của mĩ thuật thời Trần
Mĩ thuật thời Trần (thế kỉ 13 – 14): với những vật liệu gỗ, đá, đồng, đất sét và gốm.
Công trình kiến trúc tôn giáo còn tồn tại giữ được nhiều dấu ấn nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp thời Trần như
chùa Thái Lạc (Tp Hải Dương); chùa Bối Khê (Hà Tây), một phần chùa Phổ Minh (Nam
Định) với những mảng chạm khắc gỗ trang trí, kiến trúc với bệ đá chạm rồng và garuda và
những loài vật như cá sấu, rồng thành bậc – khu lăng những vua Trần ở An Sinh (Đông Triều,
Quảng Ninh), lăng Trần Thủ Độ ở Tam Đường (Thái Bình) có một số trong những tượng thú. Đồ đồng
có chuông chùa Vân Bản (Đồ Sơn, Hải Phòng Đất Cảng), vòng cáng, bàn đạp, yên ngựa (chùa An
Sinh) chạm khắc hình rồng. Đồ gốm Trần với nhiều vật phẩm kích thước tương đối lớn
như chậu, thạp. Gốm hoa nâu là dạng điển hình của thời Trần.
Đặc điểm phong thái nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp thời Trần: đường nét phóng khoáng, khoẻ khoắn.
Bố cục có phần thưa thoáng đơn thuần và giản dị. Đề tài phong phú hơn thời Lý, nhất là trên đồ
gốm xuất hiện nhiều hình ảnh những con thú. Rồng còn nhiều nét của thời Lý nhưng đầu đã
có sừng, chân 4 móng, khúc cuộn ở thân doãng hơn
2.1.1. Sự thừa kế những tinh hoa văn hoá thời Lý
Nhà Trần tiếp theo đó ngay sau thời Lý. Vì vậy khi khởi đầu được xây dựng, nhà Trần
thừa kế toàn bộ gia tài văn hoá thời Lý nhất là về mặt kiến trúc. Mãi đến sau kháng
chiến chống quân Nguyên Mông, kinh thành Thăng Long bị tàn phá nặng nề đến năm 1289
nhà Trần mới cho xây dựng lại kinh đô. Các khu công trình xây dựng kiến trúc từ thời Lý như tháp Báo
Thiên, chùa Dạm, chùa Phật Tích… vẫn còn đấy tồn tại sừng sững và đẹp tươi. Những công
trình kiến trúc, những tác phẩm nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp điêu khắc từ thời Lý là cơ sở, nền móng cho mĩ
thuật thời Trần tăng trưởng. Mĩ thuật có sự thay đổi về phong thái phù phù thích hợp với diều kiện,
tình hình xã hội mới. Tuy vậy cũng không thể có ngay một phong thái khác, mà nên phải có
thời hạn. Sự chuyển biến về phong thái sẽ trình làng từ từ trên cơ sở thừa kế những tinh hoa
của văn hoá nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp thời Lý. Điều này hoàn toàn có thể thấy rõ qua một số trong những tác phẩm và hình
tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp tiêu biểu vượt trội, nhất là trong nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp chạm khắc trang trí. Những đề tài, hình
tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp ít có sự thay đổi. Trong chạm khắc ta lại gặp những nội dung đề tài quen
thuộc. Đó là sóng nước, rồng, hoa sen, hoa văn tay mướp, phượng, người chim, mây, mặt
trời…. Về hình thức thể lúc bấy giờ cũng luôn có thể có nhiều sự giống hệt. Hoa văn sóng nước vẫn mang
tinh thần hoa văn hình nấm, cao tầng như thời Lý.
Tóm tắt lý thuyết Mĩ thuật lớp 7 Bài 1
I. Khái quát về toàn cảnh xã hội thời Trần:
– Kiến trúc:Kinh thành TL
– Điêu khắc:
+ Bia ở những lăng mộ
+ Tượng thật, tượng thú
– Trang trí: Hoa dây, sóng nước,rồng.
– Gốm: nhiều loại men đẹp.
– Vai trò lãnh đạo giang sơn có thay đổi nhưng cơ cấu tổ chức triển khai Xh không còn sự thay đổi lớn, chính sách TW tập quyền được củng cố, kỷ cương thể chế vẫn được duy trì và phát huy.
– Ở thời Trần, với 3 lần đánh thắng quân Nguyên-Mông tinh thần thượng võ dâng cao, trở thành hào khí dân tộc bản địa.
II. Khái quát về mĩ thuật thời Trần:
– Kiến trúc:
– Điêu khắc,trang trí
– Đồ gốm
1. Kiến trúc:
– NT kiến trúc thời kỳ này cũng phân thành 2 loại:
– Kiến trúc cung đình:
+ Tiếp thu toàn bộ di sản kiến trúc cung đình của triêù Lý đó là kinh thành Thăng Long.
+ Qua 3 lần xâm lược của quân Nguyên Mông thành Thăng Long bị tàn phá nặng nề tiếp theo đó nhà Trần đã xd lại đơn thuần và giản dị hơn.
– XD khu hoàng cung Thiên Trường (Tỉnh Nam Định) là nơi những vua Trần nghỉ chân nghỉ ngơi mọi khi về thăm Thái Thượng Hoàng và quê nhà; Xd khu lăng mộ phúc lợi (Q..Ninh) là nơi chôn cất và thờ những vua Trần; thành Tây Đô ( Thanh Hoá) còn gọi là thành nhà Hồ,nơi Hồ Quý Ly cho dời từ Thăng Long về.
– Kiến trúc Phật giáo:
+ Thể hiện ở những mhôi chùa tháp được xây dựng không kém phần uy nghi, bề thế. VD: Tháp chùa Phổ Minh (Tỉnh Nam Định), tháp Bình Sơn (Vĩnh Phúc)…
+ Do trận chiến tranh nổ ra khắp nơi nên dân chúng phát sinh tâm ý nhờ vào thần quyền. Vì vậy chùa làng được xây dựng ở nhiều nơi. Chùa phối hợp thờ Phật với thờ Thần.
– Vì nền Mt thời TRần nhờ vào nền tảng sẵn có của nền MT Lý trước kia về kiến trúc, điêu khắc và chạm khắc trang trí. Tuy nhiên nhà Trần vừa thừa kế nhưng vừa làm tăng trưởng hơn so với thời Lý.
2. Điêu khắc và trang trí:
* Điêu khắc:
– Chủ yếu là tạc tượng tròn. Tạc trên đá và gỗ nhưng phần lớn tượng gỗ đã biết thành trận chiến tranh tàn phá.
– Tượng Phật được tạc nhiều để thờ cúng, ngoài tượng Phật còn tồn tại những tượng con thú, quan hầu.
– Ngoài ra còn tồn tại những bệ rồng ở một số trong những di tích lịch sử như chùa Dâu (Bắc Ninh), khu lăng mộ An Sinh (Quản Ninh)…
– Hình rồng uốn lượn kiểu thắt túi, đầu rồng mang đậm tính chất trang trí, hình có tính hình tượng cao.
– Rồng Trần có thân mập mạp, uốn khúc mạnh mẽ và tự tin hơn, thân thiện hơn rồng thời Lý.
– Điêu khắc và trang trí luôn gắn với những khu công trình xây dựng kiến trúc.
– Phổ biến là chạm khắc trang trí bệ đá hoa sen.
– Những bức chạm khắc gỗ với cảnh nhạc công, người chim, rồng ở chùa Thái Lạc (Hưng Yên), bệ đá hoa sen, dâng hoa tấu nhạc…
3. Đồ gốm:
– Phát huy truyền thống cuội nguồn gốm thời Lý và có những nét nổi trội hơn như:
+ Xương gốm dày,thô và nặng hơn;
+ Đồ gốm gia dụng tăng trưởng mạnh, phục vụ quảng đại quần chúng nhân dân.
+ Nhiều loại men: hoa nâu hoa lam với nét vẽ khoáng đạt.
+ Hình trang trí : Chủ yếu là hoa sen, hoa cúc cách điệu với những nét vẽ khoáng đạt
Kiến trúcSửa đổi
Một số khu công trình xây dựng kiến trúc tiêu biểu vượt trội của thời nhà Trần: Kinh thành Thăng Long, Khu Cung Điện Thiên Trường (Tức Mặc, Tỉnh Nam Định), Khu Lăng Mộ An Sinh (Quảng Ninh), Lăng Trần Thủ Độ (Thái Bình), những Chùa ở núi Yên Tử (Quảng Ninh), Chùa Bối Khê (Hà Tây, Tp Hà Nội Thủ Đô), Tháp Chùa Phổ Minh (Tỉnh Nam Định), Tháp Bình Sơn (Vĩnh Phúc). Kiến trúc cung đình: Nhà Trần cho tu bổ lại Kinh Thành Thăng Long và xây dựng khu hoàng cung Thiên Trường(Tức Mặc, Tỉnh Nam Định- quê nhà những vua trần)
Reply
1
0
Chia sẻ
Share Link Tải Đặc điểm của mĩ thuật thời Trần ra làm sao so với mỹ thuật thời Lý miễn phí
Bạn vừa đọc tài liệu Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Video Đặc điểm của mĩ thuật thời Trần ra làm sao so với mỹ thuật thời Lý tiên tiến và phát triển nhất và Chia Sẻ Link Cập nhật Đặc điểm của mĩ thuật thời Trần ra làm sao so với mỹ thuật thời Lý miễn phí.
Giải đáp vướng mắc về Đặc điểm của mĩ thuật thời Trần ra làm sao so với mỹ thuật thời Lý
Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Đặc điểm của mĩ thuật thời Trần ra làm sao so với mỹ thuật thời Lý vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha
#Đặc #điểm #của #mĩ #thuật #thời #Trần #như #thế #nào #với #mỹ #thuật #thời #Lý