Vì sao xây dựng chương trình môn ngữ văn dựa trên trục chính đọc, viết, nói nghe Mới nhất

Mẹo Hướng dẫn Vì sao xây dựng chương trình môn ngữ văn nhờ vào trục chính đọc, viết, nói nghe Mới Nhất

Pro đang tìm kiếm từ khóa Vì sao xây dựng chương trình môn ngữ văn nhờ vào trục chính đọc, viết, nói nghe được Cập Nhật vào lúc : 2022-01-29 14:16:04 . Với phương châm chia sẻ Bí quyết về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Mình lý giải và hướng dẫn lại nha.

Theo Ban Phát triển những chương trình môn học (Bộ Giáo dục đào tạo và giảng dạy và Đào tạo), Ngữ văn là môn học thuộc nghành giáo dục ngôn từ và Văn học, được học từ lớp 1 đi học 12.

• 
  

  
  

  Dạy – học môn ngữ văn đâu phải dễ

  
  
  


• 
  

  
  

  Băn khoăn việc thay đổi thi ngữ văn

  
  
  

Ở tiểu học, môn học này mang tên là Tiếng Việt; ở trung học cơ sở và trung học phổ thông mang tên là Ngữ văn. Nội dung cốt lõi của môn học sẽ trang bị cho học viên kiến thức và kỹ năng, kỹ năng cơ bản, thiết yếu về văn học và Tiếng Việt, phục vụ những yêu cầu về phẩm chất, khả năng ở từng cấp học.

Chương trình Ngữ văn xây dựng theo phía mở

Trên cơ sở những quy định cơ bản được nêu trong Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, chương trình Ngữ văn mới được xây dựng trên quan điểm lấy những kỹ năng tiếp xúc (đọc, viết, nói và nghe) làm trục chính xuyên thấu cả ba cấp học nhằm mục đích phục vụ yêu cầu của chương trình theo khuynh hướng khả năng, bảo vệ tính chỉnh thể, sự nhất quán liên tục trong toàn bộ những cấp/lớp.

Chương trình được xây dựng theo phía mở; không quy định rõ ràng nội dung dạy học và những văn bản rõ ràng mà chỉ quy định những yêu cầu cần đạt về đọc, viết, nói và nghe cho từng lớp. Chương trình quy định một số trong những kiến thức và kỹ năng cơ bản, cốt lõi về văn học, Tiếng Việt và quy định một số trong những văn bản quan trọng của văn học dân tộc bản địa nên phải học riêng với học viên toàn quốc.

Chương trình Ngữ văn mới được xây dựng trên quan điểm lấy những kỹ năng tiếp xúc (đọc, viết, nói và nghe) làm trục chính xuyên thấu cả ba cấp học. Ảnh: Văn Đạt/TTXVN

Nội dung chính

• 
  Theo Ban Phát triển những chương trình môn học (Bộ Giáo dục đào tạo và giảng dạy và Đào tạo), Ngữ văn là môn học thuộc nghành giáo dục ngôn từ và Văn học, được học từ lớp 1 đi học 12.
  


• TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN NGỮ VĂN


• Môn Ngữ Văn: Lấy những kỹ năng tiếp xúc làm trục chính xuyên thấu cả ba cấp học


• 
  

Qua văn bản ngôn từ, nhất là văn bản văn học rực rỡ, môn Ngữ văn tạo cho học viên thời cơ mày mò bản thân và toàn thế giới xung quanh, thấu hiểu con người, biết đồng cảm, sẻ chia, có đậm cá tính và đời sống tâm hồn phong phú, ý niệm sống và ứng xử nhân văn; tu dưỡng tình yêu với Tiếng Việt và Văn học, ý thức về cội nguồn và bản sắc dân tộc bản địa, góp thêm phần giữ gìn, tăng trưởng những giá trị văn hoá Việt Nam.




Ngoài việc góp thêm phần tăng trưởng những khả năng chung, chương trình môn Ngữ văn triệu tập giúp học viên tăng trưởng khả năng tiếp xúc và khả năng thẩm mỹ và làm đẹp; phục vụ khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng phổ thông nền tảng về Văn học và tiếng Việt để góp thêm phần tăng trưởng vốn học vấn cơ bản của một người dân có văn hoá. Môn học cũng góp thêm phần hình thành và tăng trưởng con người nhân văn, biết tiếp nhận, cảm thụ, thưởng thức, nhìn nhận những thành phầm ngôn từ và những giá trị cao đẹp trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường.




Xuất phát từ phẩm chất và khả năng người học




Theo Phó Giáo sư – Tiến sĩ Đỗ Ngọc Thống, Tổng chủ biên chương trình môn Tiếng Việt/Ngữ văn, điểm khác lạ nhất của chương trình Ngữ văn lần này so với trong năm trước đó là được xây dựng xuất phát từ những phẩm chất, khả năng nên phải có của người học để lựa chọn nội dung dạy học.




Các yêu cầu cần đạt của mỗi lớp triệu tập vào bốn kỹ năng lớn: đọc,viết, nói và nghe. Đọc gồm có yêu cầu đọc đúng và đọc hiểu. Yêu cầu về đọc hiểu gồm có những yêu cầu hiểu văn bản (trong số đó có cả đọc thẩm mỹ và làm đẹp, cảm thụ, thưởng thức và nhìn nhận) và hiểu chính mình (người đọc).
Viết không riêng gì có yêu cầu học viên biết viết chữ, viết câu, viết đoạn mà còn tạo ra được những kiểu loại văn bản, trước hết là những kiểu loại văn bản thông dụng, tiếp theo đó là một số trong những kiểu loại văn bản phức tạp hơn. Nói và nghe vị trí căn cứ vào nội dung của đọc và viết để rèn luyện cho học viên trình diễn, nói và nghe tự tin, có hiệu suất cao; từ nói đúng đến nói hay.




Do yêu cầu tăng trưởng phẩm chất và khả năng nên chương trình nhấn mạnh yếu tố việc để ý quan tâm hình thành cho học viên cách học, tự học, từ phương pháp tiếp cận, phương pháp đọc hiểu đến phương pháp tạo lập văn bản và nghe-nói. Học sinh được thực hành thực tiễn, rèn luyện và vận dụng nhiều kiểu loại văn bản rất khác nhau để sau khi rời nhà trường, những em hoàn toàn có thể tiếp tục học suốt đời và hoàn toàn có thể xử lý và xử lý những yếu tố trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường. Nhiệm vụ của giáo viên là tổ chức triển khai những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt học tập cho học viên; hướng dẫn, giám sát và tương hỗ học viên để những em từng bước hình thành và tăng trưởng những phẩm chất và khả năng mà chương trình giáo dục mong đợi.




Giáo viên cần khơi gợi, vận dụng kinh nghiệm tay nghề và vốn hiểu biết đã có của học viên về yếu tố đang học, từ đó tổ chức triển khai cho những em tìm hiểu, mày mò để tự tương hỗ update, kiểm soát và điều chỉnh, hoàn thiện hiểu biết. Giáo viên cần khuyến khích học viên trao đổi và tranh luận, đặt vướng mắc cho mình và cho những người dân khác khi đọc, viết, nói và nghe. Bên cạnh việc phát huy tính tích cực của người học, giáo viên cần để ý quan tâm tính chuẩn mực của người thày cả trong tri thức và kỹ năng sư phạm.




Cần thời hạn tiếp cận chương trình và phương pháp mới




Đánh giá về dự thảo chương trình môn Ngữ văn, Tiến sĩ Văn học Trịnh Thu Tuyết, nguyên giáo viên Trường trung học phổ thông Chu Văn An (Tp Hà Nội Thủ Đô) ghi nhận sự thay đổi lớn về phương pháp dạy học, tiếp cận chương trình và phương pháp kiểm tra nhìn nhận.




Cô Trịnh Thu Tuyết chia sẻ: Chương trình hiện hành chỉ có một cuốn sách giáo khoa dùng chung cho tất toàn nước với những tác phẩm bắt buộc, thời lượng cho từng tác phẩm và cty kiến thức và kỹ năng cơ bản cũng khá được quy định rõ ràng. Với dự thảo chương trình mới, Bộ chỉ quy định những yêu cầu cơ bản về khả năng, phẩm chất cần đạt tới, quy định về kiến thức và kỹ năng, kỹ năng, thể loại và list nhóm những tác phẩm mang tính chất chất chất gợi ý.




Trên cơ sở đó, những nhóm biên soạn sách giáo khoa cùng giáo viên và học viên được quyền lựa chọn, đề xuất kiến nghị tác phẩm phù phù thích hợp với tâm ý, lứa tuổi, thời đại và điểm lưu ý nơi mình đang sống. Đây là phía mở, tiếp cận được với phương pháp dạy học của những nước tiên tiến và phát triển.




Cô Tuyết nhấn mạnh yếu tố: Ở dự thảo chương trình mới, tính chất của những tác phẩm văn học trong trường phổ thông đã thay đổi. Trong chương trình hiện hành, tác phẩm văn học luôn là đối tượng người dùng nghiên cứu và phân tích, phân tích, cảm nhận của thầy và trò. Thầy hầu hết phục vụ cho học trò những cty kiến thức và kỹ năng cơ bản nhất liên quan đến tác phẩm. Từ đó, hoạt động và sinh hoạt giải trí trả bài của trò chỉ tạm ngưng ở việc trò tiếp nhận được những cty kiến thức và kỹ năng nào mà thầy phục vụ.




Với dự thảo chương trình mới, trên cơ sở những yêu cầu về kiến thức và kỹ năng, kỹ năng, về thể loại, về từng quy trình văn học, trào lưu văn học, những tác phẩm đưa ra chỉ mang tính chất chất chất gợi ý. Thầy và trò sẽ chọn những tác phẩm ấy để học nhưng không coi nó là đối tượng người dùng để nghiên cứu và phân tích và là cái đích cao nhất mà những tác phẩm ấy đóng vai trò là phương tiện đi lại để làm sáng tỏ những phẩm chất, khả năng mà học viên cần đạt tới.




Tuy nhiên, cô Trịnh Thu Tuyết do dự về việc thực thi chương trình mới, bởi giáo viên nên phải có tầm khoảng chừng thời hạn vừa đủ để tiếp cận chương trình và phương pháp dạy học mới. Chương trình Ngữ văn mới yên cầu tính đồng điệu của đội ngũ giáo viên từ việc lựa chọn chương trình, lựa chọn phương pháp tiếp cận, nếu giáo viên không đủ bản lĩnh sẽ rất trở ngại vất vả.




Theo cô Trịnh Thu Tuyết, dù thay đổi thế nào vẫn cần đặt trên nền tảng đặc trưng của cục môn. Trong phương pháp giảng dạy môn Ngữ văn ở chương trình mới, Ban soạn thảo có đưa vào nhiều hoạt động và sinh hoạt giải trí hoạt náo, hướng ngoại như đóng vai, ngâm thơ, kể chuyện…




Những hoạt động và sinh hoạt giải trí này phải bố trí theo phía dẫn mang tính chất chất chất tích cực và thích hợp nhất. Bởi mỗi tiết học có thời lượng 45 phút, nếu thầy và trò thực thi xong một hoạt động và sinh hoạt giải trí nào đó đang không còn thời hạn thì giáo viên khó hoàn toàn có thể giúp học viên tiếp cận được những yếu tố mang tính chất chất chất chuẩn mực của một tác phẩm văn chương.




Bộ môn Văn có tính đặc trưng là có cả yếu tố khuynh hướng về trong, cần sự đằm lắng. Nếu hướng nhiều quá đến những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt và sự trợ giúp của công nghệ tiên tiến và phát triển thông tin sẽ làm hạn chế kĩ năng tiếp nhận của học viên.




Thầy Đặng Ngọc Khương, giáo viên Trường trung học cơ sở Archimedes Academy (Tp Hà Nội Thủ Đô) cũng xét về những thay đổi mang tính chất chất chất tích cực ở chương trình môn Ngữ văn, đó là về mặt nội dung và cách tiếp cận môn học. Cụ thể, về mặt nội dung, Bộ đã mở rộng biên độ của những tác phẩm văn học để giáo viên hoàn toàn có thể khai thác, sử dụng trong giảng dạy; phục vụ cho học viên vốn văn bản phong phú, phản ánh những yếu tố rất khác nhau trong đời sống xã hội.




Về mặt phương pháp, kỹ năng tiếp cận, ở chương trình hiện hành, toàn bộ chúng ta lấy kiến thức và kỹ năng làm trọng tâm thì với dự thảo mới, tiềm năng cần hướng tới là kỹ năng của học viên, gồm có nghe, đọc, viết, nói. Với môn Văn, đấy là những kỹ năng thiết thực nhất trong đời sống.




Để triển khai được chương trình mới như mong đợi, theo thầy Đặng Ngọc Khương cần nhiều yếu tố, trong số đó, với mỗi giáo viên, vấn đề cần nhất là phải tự làm mới chính mình để bắt kịp với phương pháp giảng dạy tân tiến.




Việt Hà (TTXVN)









Xung quanh đề xuất kiến nghị đưa tác phẩm ‘Chí Phèo’ thoát khỏi môn Ngữ văn




Đề xuất này đang nhận phải sự phản ứng kinh hoàng từ dư luận bởi đây một tác phẩm tầm cỡ được giới phê bình và lý luận văn học nhìn nhận là một siêu phẩm của nhà văn Nam Cao và của văn học hiện thực phê phán Việt Nam quy trình 30-45.




Chia sẻ:




Từ khóa:



• Dự thảo,


• Chương trình môn học,


• Chương trình Ngữ văn,


• Ngữ văn,


• môn Văn,





TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN NGỮ VĂN




Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản khá đầy đủ của tài liệu tại đây (2.02 MB, 66 trang )




BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI




TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH
MÔN NGỮ VĂN
(Trong Chương trình Giáo dục đào tạo và giảng dạy phổ thông 2022)




HÀ NỘI, 2022
0




Người biên soạn:
1. PGS.TS. Đỗ Ngọc Thống (Chủ biên)




2. GS.TS. Nguyễn Minh Thuyết
3. PGS.TS. Đỗ Xuân Thảo
4. TS. Phạm Thị Thu Hiền




1




MỤC LỤC
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA MÔN HỌC………………………………………………………………. 3
II. QUAN ĐIỂM XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC ………………….. 4
III. MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC………………………………… 5
IV. YÊU CẦU CẦN ĐẠT VỀ PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC………………….. 6
V. NỘI DUNG GIÁO DỤC …………………………………………………………………….. 9
VI. PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC ……………………………………………………………. 18
VII. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ GIÁO DỤC………………………………………………….. 29
VIII. PHƯƠNG TIỆN, THIẾT BỊ DẠY HỌC …………………………………………… 33
PHỤ LỤC 1: BÀI SOẠN MINH HỌA …………………………………………………….. 36




PHỤ LỤC 2: ĐỀ MINH HỌA CHO ĐÁNH GIÁ ………………………………………. 50
TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………………………………………………………………….. 64




2




I. ĐẶC ĐIỂM CỦA MÔN HỌC
1. Vị trí và tên môn học trong chương trình GDPT
Môn Ngữ văn là môn học bắt buộc thuộc nghành Giáo dục đào tạo và giảng dạy ngôn từ và văn
học, được học từ lớp 1 đi học 12. Ở tiểu học gọi là môn Tiếng Việt, mỗi năm học 35
tuần với số tiết học cho từng lớp là: lớp 1 (420 tiết), lớp 2 (350 tiết), lớp 3 (280 tiết),
lớp 4 ( 245 tiết) lớp 5 (245 tiết)1. Ở trung học cơ sở (THCS) và trung học phổ thông
(THPT) môn học này tên là Ngữ văn, mỗi năm học 35 tuần, số tiết học cho từng lớp
của cấp THCS là 140 tiết; cấp THPT mỗi lớp là 105 tiết, ngoài ra có 35 tiết chuyên đề
tự chọn.
2. Vai trò và tính chất nổi trội của môn học trong quy trình giáo dục cơ bản
và giáo dục khuynh hướng nghề nghiệp
CT Ngữ văn 2022 để ý quan tâm đến tính chất công cụ và thẩm mĩ – nhân văn; chú trọng
tiềm năng và giải pháp giúp HS tăng trưởng toàn vẹn và tổng thể những phẩm chất và khả năng; phối hợp
tăng trưởng những khả năng chung (tự chủ và tự học; tiếp xúc và hợp tác, xử lý và xử lý yếu tố
và sáng tạo) với tăng trưởng những khả năng đặc trưng (NL ngôn từ, NL văn học,…); kết
hợp tăng trưởng khả năng với tăng trưởng phẩm chất. Thông qua những văn bản ngôn từ và
những hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp sinh động trong những tác phẩm văn học, bằng hoạt động và sinh hoạt giải trí
đọc, viết, nói và nghe, môn Ngữ văn giúp HS hình thành và tăng trưởng những phẩm
chất tốt đẹp và những khả năng cốt lõi để học tập tốt những môn học khác, để sống và làm
việc hiệu suất cao, và để học suốt đời.
CT Ngữ văn mới phân loại nội dung dạy học theo 2 quy trình: Giai đoạn giáo
dục cơ bản và Giai đoạn giáo dục khuynh hướng nghề nghiệp. Nội dung giáo dục ở mỗi
quy trình có những điểm lưu ý riêng:
– Giai đoạn giáo dục cơ bản:




Giúp HS trên cơ sở tăng trưởng khả năng ngôn từ, sử dụng tiếng Việt thành thạo
để tiếp xúc hiệu suất cao trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường và học tập tốt những môn học khác hình thành và
tăng trưởng khả năng văn học, biểu lộ đặc trưng của khả năng thẩm mĩ; đồng thời bồi
dưỡng tư tưởng, tình cảm để HS tăng trưởng về tâm hồn, nhân cách. Kiến thức văn học
và tiếng Việt được tích hợp trong quy trình dạy học đọc, viết, nói và nghe. Các ngữ
liệu được lựa chọn và sắp xếp phù phù thích hợp với kĩ năng tiếp nhận của HS ở mỗi cấp học.
– Giai đoạn giáo dục khuynh hướng nghề nghiệp:
Củng cố và tăng trưởng những kết quả của quy trình giáo dục cơ bản, giúp HS nâng
cao khả năng ngôn từ, yêu cầu cao hơn về khả năng văn học, nhất là khả năng tiếp
nhận văn bản văn học; tăng cường kĩ năng tạo lập văn bản nghị luận, văn bản thông tin
có độ phức tạp cao hơn về nội dung và kĩ thuật viết, trang bị một số trong những kiến thức và kỹ năng lịch sử
văn học, lí luận văn học có tác dụng thiết thực riêng với việc đọc và viết về văn học.




1




Mỗi tiết ở Tiểu học từ 35-40 phút; ở THCS và THPT là 45 phút.




3




Ngoài ra, trong mọi năm, những HS có thiên hướng khoa học xã hội và nhân
văn được chọn học một số trong những chuyên đề học tập. Các chuyên đề này nhằm mục đích tăng cường
kiến thức và kỹ năng về văn học và ngôn từ, kĩ năng vận dụng kiến thức và kỹ năng vào thực tiễn, phục vụ
sở trường, nhu yếu và khuynh hướng nghề nghiệp của HS.
Tính hướng nghiệp với môn Ngữ văn thể hiện ở mấy điểm sau: i) trang bị cho
HS công cụ tiếp xúc chắc như đinh để hoàn toàn có thể học tập và thao tác hiệu suất cao; ii) phục vụ
thêm những hiểu biết sâu về văn học, ngôn từ học để HS có cơ sở bước đầu lựa chọn
đúng những ngành liên quan cần đến những hiểu biết này; iii) ngữ liệu-văn bản đưa vào
SGK để ý quan tâm hơn đến đề tài thuyết minh về những ngành nghề trong xã hội, nhất là những VB
thông tin và nghị luận.




3. Quan hệ với môn học/hoạt động và sinh hoạt giải trí giáo dục khác
Chương trình NV 2022 nhấn mạnh yếu tố tính chất tổng hợp liên ngành, thể hiện rõ
quan hệ qua lại Một trong những môn học: Nội dung môn Ngữ văn mang tính chất chất tổng hợp,
gồm có cả tri thức văn hóa truyền thống, đạo đức, triết học, lịch sử, địa lí,… nên liên quan tới
nhiều môn học và hoạt động và sinh hoạt giải trí giáo dục khác ví như Lịch sử, Địa lí, Nghệ thuật, Đạo đức,
Giáo dục đào tạo và giảng dạy công dân, Ngoại ngữ, Tự nhiên và Xã hội, Hoạt động trải nghiệm. Các kĩ
năng được tăng trưởng trong môn Ngữ văn, với hiệu suất cao của môn học công cụ, giúp
HS học những môn khác thuận tiện, hiệu suất cao hơn; ngược lại nội dung giáo dục của những
môn học khác cũng phục vụ thêm tài liệu để môn Ngữ văn khai thác.
II. QUAN ĐIỂM XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH MÔN NGỮ VĂN 2022
1. Tuân thủ những quy định cơ bản được nêu trong CT tổng thể, gồm: i) Định
hướng chung cho toàn bộ những môn học; ii) Định hướng xây dựng CT môn Ngữ văn ở cả
hai quy trình. Quan điểm này tương hỗ cho việc xây dựng CT môn học Ngữ văn thống nhất
với CT tổng thể, nhất quán với CT những môn học khác.
2. Dựa trên những cơ sở khoa học sau: a) Kết quả nghiên cứu và phân tích về giáo dục học, tâm
lí học và phương pháp dạy học Ngữ văn tân tiến; b) Thành tựu nghiên cứu và phân tích về văn học,
ngôn từ học; thành tựu văn học Việt Nam; c) Kinh nghiệm xây dựng CT môn Ngữ
văn của Việt Nam và update xu thế quốc tế trong tăng trưởng CT nói chung, CT môn
Ngữ văn nói riêng; d) Thực tiễn xã hội, giáo dục, Đk kinh tế tài chính và truyền thống cuội nguồn văn
hoá Việt Nam.
3. Lấy việc rèn luyện những kĩ năng tiếp xúc (đọc, viết, nói và nghe) làm trục
chính xuyên thấu cả ba cấp học. Lần thứ nhất việc xây dựng CT môn học này được
thống nhất cùng một khối mạng lưới hệ thống là kĩ năng tiếp xúc. Các kiến thức và kỹ năng phổ thông cơ bản,
nền tảng về văn học và tiếng Việt được tích hợp vào hoạt động và sinh hoạt giải trí dạy đọc, viết, nói và
nghe. Quan điểm này vừa bảo vệ tính chất thống nhất trong toàn CT, vừa tương hỗ cho
việc tích hợp tốt hơn, thể hiện rõ điểm lưu ý của CT tăng trưởng khả năng, không lấy việc
trang bị kiến thức và kỹ năng làm tiềm năng giáo dục.
4. Xây dựng theo phía mở: đấy là yếu tố thay đổi thực sự trong việc xây dựng
CT môn Ngữ văn. Tính chất mở của CT được thể hiện ở những điểm quan trọng sau
đây: Một là không quy định rõ ràng về nội dung dạy học, nhất là những văn bản – tác




4




phẩm (VB-TP) rõ ràng mà chỉ quy định những yêu cầu cần đạt về đọc, viết, nói và nghe
cho từng lớp; quy định một số trong những kiến thức và kỹ năng cơ bản, cốt lõi về tiếng Việt, văn học và một
số VB-TP có vị trí, ý nghĩa quan trọng của văn học dân tộc bản địa. Đây là nội dung thống
nhất, bắt buộc riêng với HS toàn quốc. Hai là những VB-TP khác được CT nêu lên
trong phần cuối văn bản chỉ là yếu tố gợi ý về ngữ liệu, minh họa về thể loại, kiểu loại VB.
Ba là được cho phép những tác giả sách giáo khoa (SGK) vị trí căn cứ vào những yêu cầu bắt buộc của
CT, dữ thế chủ động, sáng tạo trong việc triển khai những nội dung dạy học rõ ràng theo yêu cầu
tăng trưởng CT. Bốn là được cho phép GV được lựa chọn SGK, sử dụng một hay phối hợp
nhiều sách, nhiều nguồn tư liệu rất khác nhau để dạy học trên cơ sở bám sát tiềm năng và
phục vụ yêu cầu cần đạt của CT. Năm là yêu cầu việc nhìn nhận kết quả học tập cuối
năm, cuối cấp không nhờ vào những ngữ liệu đã học trong một cuốn SGK Ngữ văn rõ ràng
mà lấy yêu cầu cần đạt nêu trong văn bản CT môn học làm vị trí căn cứ để biên soạn đề
kiểm tra, nhìn nhận.
5. Đáp ứng yêu cầu thừa kế và thay đổi, tăng trưởng: CT cần phục vụ sự thay đổi
của khoa học và thực tiễn môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường cho nên vì thế không thể không còn thay đổi, tăng trưởng.
Tuy nhiên, CT nào thì cũng khá được xây dựng trên cơ sở thừa kế từ CT truyền thống cuội nguồn, từ đó
mà thay đổi, tương hỗ update, tăng trưởng.
III. MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG TRÌNH MÔN NGỮ VĂN 2022
1. Căn cứ xác lập tiềm năng chương trình, việc xác lập tiềm năng môn học
thường phải nhờ vào một trong những số trong những vị trí căn cứ sau:
1.1. Yêu cầu của giang sơn về giáo dục thế hệ trẻ trong mọi quy trình
Yêu cầu của giang sơn được thể hiện trong những văn kiện chính trị, những nghị
quyết về chủ trương, đường lối tăng trưởng giang sơn của Đảng và Nhà nước. Cụ thể,
tiềm năng thay đổi CT giáo dục phổ thông lần này nhờ vào yêu cầu của NQ29 của Ban
Chấp hành TW Đảng về thay đổi cơ bản, toàn vẹn và tổng thể GD và ĐT; NQ88 của Quốc hội và
QĐ 404 của Thủ tướng Chính phủ về thay đổi CT và SGK phổ thông.
1.2. Đặc trưng của môn học




Mỗi môn học có đặc trưng và thế mạnh riêng trong việc góp thêm phần thực thi
tiềm năng giáo dục nói chung. Môn Ngữ văn là môn học công cụ, có ưu thế nổi trội
trong việc tăng trưởng khả năng ngôn từ và khả năng văn học, một biểu lộ rõ ràng của
khả năng thẩm mĩ. Các phẩm chất được nêu lên trong CT tổng thể (yêu nước, nhân ái,
chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm), đều hoàn toàn có thể thông qua môn Ngữ văn để tăng trưởng
cho HS.
1.3. Tham chiếu tiềm năng môn học của một số trong những nước có nền giáo dục tiên tiến và phát triển
Môn Ngữ văn là môn học có trong nhà trường của toàn bộ những nước. Để hội nhập
được với toàn thế giới, nhằm mục đích đào tạo và giảng dạy nên những thế hệ công dân mới vừa mang bản sắc
dân tộc bản địa vừa hoàn toàn có thể hội nhập với toàn thế giới, cần tìm hiểu thêm tiềm năng giáo dục của
môn Ngữ văn của những nước.
2. Mục tiêu của chương trình
5




Chương trình nêu lên tiềm năng chung và những tiềm năng những cấp học. Mục tiêu
chung hay tiềm năng cấp học đều triệu tập và 2 nội dung: phẩm chất và khả năng. Sau
đấy là tiềm năng chung của môn học Ngữ văn:
a) Hình thành và tăng trưởng cho HS những phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái,
chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm; tu dưỡng tâm hồn, hình thành nhân cách và phát
triển đậm cá tính. CT môn Ngữ văn giúp HS mày mò bản thân và toàn thế giới xung quanh,
thấu hiểu con người, có đời sống tâm hồn phong phú, có ý niệm sống và ứng xử
nhân văn; có tình yêu riêng với tiếng Việt và văn học; có ý thức về cội nguồn và bản sắc
của dân tộc bản địa, góp thêm phần giữ gìn, tăng trưởng những giá trị văn hoá Việt Nam; có tinh thần
tiếp thu tinh hoa văn hoá quả đât và kĩ năng hội nhập quốc tế.
b) Góp phần giúp HS tăng trưởng những khả năng chung như khả năng tự chủ và tự
học, khả năng tiếp xúc và hợp tác, khả năng xử lý và xử lý yếu tố và sáng tạo. Đặc biệt,
CT môn Ngữ văn giúp HS tăng trưởng khả năng ngôn từ và khả năng văn học: rèn
luyện những kĩ năng đọc, viết, nói, nghe; tăng trưởng tư duy hình tượng và tư duy logic,
góp thêm phần hình thành học vấn cơ bản của một người dân có văn hoá: có khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng




phổ thông nền tảng về tiếng Việt và văn học, biết tạo lập những văn bản thông dụng; biết
tiếp nhận, nhìn nhận những văn bản văn học nói riêng, những thành phầm tiếp xúc và những giá trị
thẩm mĩ nói chung trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường.
Như thế, cách trình diễn tiềm năng của CT lần này còn có khác với cách trình diễn
tiềm năng của CT hiện hành. Trong CT môn Ngữ văn hiện hành, tiềm năng chung và
tiềm năng mỗi cấp học gồm 3 nội dung: a) Mục tiêu trang bị kiến thức và kỹ năng phổ thông cơ
bản, tân tiến có tính khối mạng lưới hệ thống về ngôn từ và văn học…; b) Mục tiêu tăng trưởng năng
lực sử dụng tiếng Việt, tiếp nhận văn học, cảm thụ thẩm mĩ,… phương pháp học tập…;
c) Mục tiêu giáo dục tư tưởng, tình cảm, ý thức và thái độ,…
Để đạt được tiềm năng môn học, việc dạy học phải thông qua những kiến thức và kỹ năng
phổ thông cơ bản về tiếng Việt, văn học và bằng những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt đọc, viết, nói, nghe những
kiểu loại VB. Có nghĩa là với CT mới, khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng tiếng Việt và văn học là
phương tiện đi lại để đạt được tiềm năng tăng trưởng PC và NL.
Mục tiêu của cấp học sau được hiểu là tiếp tục tăng trưởng PC và NL của cấp học
trước, nhưng có thêm một số trong những yêu cầu cao hơn cấp trước, vì thế MT cấp sau chỉ nêu
thêm những biểu lộ nâng cao và mở rộng cho từng cấp để tránh trùng lặp do phải nhắc
lại.
IV. YÊU CẦU CẦN ĐẠT VỀ PHẨM CHẤT VÀ NĂNG LỰC
1. Căn cứ xác lập những yêu cầu cần đạt
1.1. Mục tiêu CT giáo dục phổ thông và tiềm năng CT môn học
Xác định những yêu cầu cần đạt (YCCĐ) cho môn Ngữ văn, trước hết phải nhờ vào
MT tăng trưởng PC và NL đã nêu ở CT giáo dục phổ thông với những biểu lộ rõ ràng
được nêu trong Phụ lục của văn bản CT tổng thể. Từ đó lựa chọn một số trong những biểu lộ phù
phù thích hợp với đặc trưng và ưu thế của môn học để xác lập những yêu cầu cần đạt về phẩm
chất và khả năng chung cho môn học này.
6




Bên cạnh đó, những yêu cầu cần đạt còn được xây dựng nhờ vào tiềm năng của
CT môn học. CT Ngữ văn trước kia thường được xây dựng nhờ vào khối mạng lưới hệ thống kiến




thức của hai nghành nghiên cứu và phân tích là Văn học và Việt ngữ học và ngữ liệu gồm hầu hết
những tác phẩm văn học được sắp xếp theo trục thời hạn. Trong CT Ngữ văn mới, yêu
cầu cần đạt thực ra là yếu tố rõ ràng hóa tiềm năng giáo dục tăng trưởng PC và NL cho
người học.
1.2. Chuẩn kiến thức và kỹ năng, kĩ năng của CT Ngữ văn hiện hành và CT Ngữ văn
của một số trong những vương quốc
Một trong những quan điểm xây dựng CT là thừa kế, vì thế khi xác lập những
yêu cầu cần đạt riêng với HS mỗi cấp học, lớp học, CT Ngữ văn mới tìm hiểu thêm nhiều
quy định về chuẩn kiến thức và kỹ năng và kĩ năng của CT hiện hành (2006).
Ngoài ra, những chuẩn đầu ra CT môn học của một số trong những nước tăng trưởng cũng là một
vị trí căn cứ quan trọng. Để việc dạy học Ngữ văn hoàn toàn có thể hội nhập với toàn thế giới, những yêu cầu
cần đạt trong CT đã được xây dựng trên cơ sở tìm hiểu thêm chuẩn đầu ra của CT môn
học tương tự ở một số trong những nước tăng trưởng như Nước Hàn, Úc, Mỹ, Anh, Singapore…
2. Yêu cầu cần đạt về phẩm chất hầu hết và góp phần của môn học trong
việc tu dưỡng phẩm chất cho HS
Môn Ngữ văn là một trong những môn học trực tiếp hình thành và tăng trưởng cả
5 phẩm chất hầu hết cho HS ở toàn bộ những cấp học. Các phẩm chất này được môn Ngữ
văn hình thành và tăng trưởng cho HS hầu hết thông qua những văn bản ngôn từ và những
hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp sinh động trong những tác phẩm văn học. Từ việc hướng dẫn đọc
hiểu những văn bản văn học rực rỡ, môn Ngữ văn tạo cho HS thời cơ mày mò bản thân
và toàn thế giới xung quanh, thấu hiểu con người, biết đồng cảm, sẻ chia, có đậm cá tính và đời
sống tâm hồn phong phú, có ý niệm sống và ứng xử nhân văn; tu dưỡng cho HS
tình yêu riêng với quê nhà, giang sơn, con người; tình yêu tiếng Việt và văn học, ý
thức về cội nguồn và bản sắc của dân tộc bản địa, góp thêm phần giữ gìn, tăng trưởng những giá trị văn
hoá Việt Nam; giúp HS thấy rõ vai trò và tác dụng của môn học riêng với đời sống con
người, có thói quen và nhu yếu đọc sách, có tinh thần tiếp thu tinh hoa văn hoá của
quả đât, hoàn toàn có thể hội nhập quốc tế, có ý thức và tác phong của một công dân toàn
cầu.
3. Yêu cầu cần đạt về khả năng chung và góp phần của môn Ngữ văn trong
việc hình thành, tăng trưởng những khả năng chung cho học viên.




Môn Ngữ văn có nhiều ưu thế trong việc góp thêm phần hình thành và tăng trưởng toàn
diện những khả năng chung đã được nêu trong CT tổng thể. Những khả năng chung này
được hình thành và tăng trưởng không riêng gì có thông qua nội dung dạy học mà còn thông qua
phương pháp và hình thức tổ chức triển khai dạy học mới với việc chú trọng phát huy tính tích
cực, dữ thế chủ động, sáng tạo của người học trong hoạt động và sinh hoạt giải trí tiếp nhận và tạo lập văn bản.
Chẳng hạn môn Ngữ văn đóng vai trò chủ yếu trong việc hình thành, tăng trưởng năng
lực tiếp xúc. HS biết xác lập mục tiêu tiếp xúc, lựa chọn nội dung và những phương
tiện tiếp xúc phù phù thích hợp với ngữ cảnh và đối tượng người dùng tiếp xúc; biết tiếp nhận những kiểu văn
bản phong phú; dữ thế chủ động, tự tin và biết trấn áp cảm xúc, thái độ trong tiếp xúc. Năng
7




lực xử lý và xử lý yếu tố trong môn Ngữ văn được thể hiện ở kĩ năng nhận ra, nhận
xét, nhìn nhận văn bản; biết tích lũy, phân tích làm rõ thông tin, ý tưởng mới; biết quan
tâm tới những chứng cứ khi nhìn nhận, nhìn nhận sự vật, hiện tượng kỳ lạ dưới những tầm nhìn
rất khác nhau. Qua môn Ngữ văn, HS được rèn luyện để trở thành người học tích cực độc
lập, sáng tạo trong tiếp nhận và tạo lập văn bản.
4. Yêu cầu cần đạt về khả năng đặc trưng và góp phần của môn Ngữ văn
trong việc hình thành, tăng trưởng những khả năng đặc trưng cho học viên
Môn Ngữ văn có ưu thế hình thành và tăng trưởng cho HS khả năng ngôn từ và
khả năng văn học.
Năng lực ngôn từ hầu hết thể hiện ở việc sử dụng tiếng Việt, sử dụng ngôn
ngữ tự nhiên qua tiếp xúc hằng ngày, thể hiện qua những kĩ năng đọc, viết, nói và nghe
những văn bản thông thường. Năng lực này được hình thành từ từ qua từng lớp học,
cấp học. Ban đầu, HS học sử dụng ngôn từ một cách tự nhiên, theo kinh nghiệm tay nghề tiếp
thu được từ môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên tiếp xúc , tiếp theo đó mới tiến đến sử dụng một cách có ý thức.
CT Ngữ văn mới không chủ trương dạy sâu những nội dung mang tính chất chất hàn lâm nhằm mục đích
nghiên cứu và phân tích ngôn từ, mà chỉ phục vụ một số trong những kiến thức và kỹ năng ngôn từ nền tảng để người
học hoàn toàn có thể sử dụng trong việc thực hành thực tiễn đọc hiểu, viết, nói và nghe những kiểu loại văn
bản.




Năng lực văn học là khả năng tiếp nhận, giải thuật cái hay, nét trẻ trung của văn bản
văn học, thể hiện hầu hết ở việc HS biết đọc hiểu ngôn từ nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp thông qua những
văn bản văn học; nhận ra, lí giải, nhận xét và nhìn nhận những rực rỡ về hình thức
văn bản văn học, từ đó biết tiếp nhận đúng và sáng tạo những thông điệp nội dung (nghĩa,
ý nghĩa, chủ đề, tư tưởng, cảm hứng). Năng lực văn học còn thể hiện ở kĩ năng tạo
lập văn bản, biết phương pháp diễn đạt (viết và nói) kết quả cảm nhận, hiểu và lí giải giá trị
thẩm mĩ của văn bản văn học; bước đầu hoàn toàn có thể tạo ra được những thành phầm văn học.
Năng lực văn học và khả năng ngôn từ rất khác nhau nhưng có quan hệ chặt
chẽ và đều thông qua những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt đó đó là đọc, viết, nói và nghe. Muốn hình thành,
tăng trưởng khả năng văn học và khả năng ngôn từ phải thông qua những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt ấy
theo những yêu cầu từ thấp tới cao.
Ngoài ra, môn học này còn góp thêm phần phát hiện, tu dưỡng những HS có năng
khiếu văn chương. Một số yêu cầu cần đạt trong CT Ngữ văn mới có liên quan đến
viết truyện, làm thơ theo một số trong những thể thức thông thường trước hết là góp thêm phần giúp HS
đọc hiểu tốt hơn văn bản văn học, tiếp theo đó là khơi gợi hứng thú và tu dưỡng kĩ năng
sáng tác ở một số trong những HS có năng khiếu sở trường. Sau đấy là những biểu lộ chính của yêu cầu
cần đạt về hai khả năng đặc trưng trong CT Ngữ văn 2022.
4.1. Yêu cầu cần đạt về khả năng ngôn từ
– Đọc trôi chảy, hiểu đúng những văn bản thuộc những kiểu, loại rất khác nhau với
nội dung và hình thức diễn đạt có độ phức tạp tăng dần qua từng lớp học, cấp học;
nhận ra, phân tích, nhìn nhận được nội dung và điểm lưu ý nổi trội về hình thức diễn đạt
của văn bản; biết so sánh văn bản này với văn bản khác, liên hệ với những trải nghiệm
môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của thành viên và toàn cảnh lịch sử, xã hội, tư tưởng,… để đọc hiểu những văn bản;
8




có thói quen tìm tòi, mở rộng phạm vi đọc. Từ đó biết chuyển hoá được những gì đã
đọc thành giá trị sống.
– Viết được những kiểu văn bản rất khác nhau với nội dung và hình thức diễn đạt có
độ phức tạp tăng dần qua từng lớp học, cấp học; bảo vệ những yêu cầu về chính tả, từ




vựng, ngữ pháp, phong thái, ngữ dụng, yêu cầu về điểm lưu ý của kiểu văn bản; biết thể
hiện những ý tưởng, thông tin, quan điểm, thái độ một cách rõ ràng, mạch lạc và thuyết
phục.
– Nói rõ ràng và mạch lạc những ý tưởng, thông tin, quan điểm, thái độ; biết bảo
vệ quan điểm của thành viên một cách thuyết phục, có tính đến quan điểm của người
khác; tự tin khi nói trước nhiều người; có thái độ cầu thị và văn hoá thảo luận, tranh
luận phù
hợp; thể hiện được chủ ý, đậm cá tính trong thảo luận, tranh luận.
– Hiểu được ý kiến người khác trong tiếp xúc thông thường; tóm gọn được
những thông tin quan trọng từ những bài thuyết trình, những cuộc đối thoại, thảo luận, tranh
luận, có phản hồi linh hoạt và thích hợp; nhận ra, phân tích, nhìn nhận được cách mà
người nói diễn đạt ý tưởng, cảm xúc và thuyết phục người nghe.
Từ nội dung của khả năng ngôn từ vừa nêu, CT rõ ràng hóa thành những yêu cầu
cần đạt cho từng cấp học và cho từng quy trình trong mọi cấp (tiểu học có 2 quy trình:
lớp 1 – 3 và lớp 4 – 5; cấp THCS có 2 quy trình: lớp 6 – 7 và lớp 8 – 9; cấp THPT 1
quy trình: lớp 10 – 12. ( Yêu cầu rõ ràng xem trong văn bản Chương trình Ngữ văn
2022)
4.2. Yêu cầu cần đạt về khả năng văn học
– Phân biệt được những văn bản văn học và phi văn học; nhận ra được một số trong những
thể loại văn học tiêu biểu vượt trội, những thành tố tạo ra tác phẩm văn học và tác dụng của
chúng trong việc thể hiện nội dung.
– Biết đọc hiểu ngôn từ nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp; nhận ra, lí giải, phân tích và nhìn nhận
những rực rỡ về hình thức diễn đạt, trên cơ sở đó tiếp nhận một cách hợp lý và sáng
tạo nội dung ( ý nghĩa, chủ đề, tư tưởng, thái độ, tình cảm), những giá trị thẩm mĩ thể
hiện trong văn bản (nét trẻ trung, cái bi, cái hài, cái cao cả,…).
– Trình bày (viết và nói) được kết quả cảm nhận và lí giải giá trị của tác phẩm
văn học, tác động của tác phẩm văn học riêng với những người đọc; bước đầu tạo ra được một
số thành phầm có tính văn học.
– Có kĩ năng tưởng tượng và liên tưởng, có cảm xúc trước những hình ảnh
cao đẹp về vạn vật thiên nhiên, con người, môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường trong văn học; làm chủ được tình cảm,




có hành vi ứng xử thích hợp trước những trường hợp trong đời sống; vận dụng những điều
đã học để hoàn thiện về nhân cách và sống một môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường có ý nghĩa.
Cũng như khả năng ngôn từ, từ nội dung khả năng văn học vừa nêu, CT rõ ràng
hóa thành những yêu cầu cần đạt cho từng cấp học và mỗi quy trình trong mọi cấp. ( Yêu
cầu rõ ràng xem trong văn bản Chương trình Ngữ văn 2022)




9




V. NỘI DUNG GIÁO DỤC
1. Căn cứ xác lập nội dung giáo dục của CT môn Ngữ văn
1.1. Dựa vào tiềm năng và những yêu cầu cần đạt về phẩm chất và khả năng
Theo cách tiếp cận mới, những nội dung dạy học rõ ràng được lựa chọn phải vị trí căn cứ
vào tiềm năng và yêu cầu cần đạt của CT; phục vụ trực tiếp và có hiệu suất cao cho việc
hình thành, tăng trưởng phẩm chất, khả năng được quy định trong CT. Cách tiếp cận này
sẽ tránh khỏi Xu thế hàn lâm hóa nội dung dạy học, góp thêm phần giảm tải cho HS.
1.2. Hệ thống kiến thức và kỹ năng ngôn từ học và văn học
Nội dung dạy học trong CT còn được nhờ vào thành tựu nghiên cứu và phân tích về văn
học và ngôn từ học. CT để ý quan tâm vô hiệu một số trong những tri thức đã lỗi thời, không hề đúng
với khoa học Ngữ văn và thực tiễn đời sống văn học; đồng thời cũng tránh những
kiến thức và kỹ năng không được thừa nhận rộng tự do, nhất là những yếu tố còn đang tạo ra tranh cãi.
1.3. Tham khảo những CT Ngữ văn Việt Nam, nhất là CT hiện hành
Phát triển CT là một quy trình liên tục qua nhiều thời kì rất khác nhau. Không có
CT nào được thiết kế, xây mới hoàn toàn mà bao giờ cũng phải phối hợp được
những yếu tố nền tảng, ổn định, truyền thống cuội nguồn và những yếu tố update, thay đổi.
CT hiện hành thực ra được biên soạn từ trước năm 2000 (cấp tiểu học năm
1995, THCS năm 1998 và THPT năm 2000). Văn bản CT Ngữ văn 2006 chỉ là yếu tố
chỉnh lí, nối kết cả CT 3 cấp đã biên soạn trước đó thành CT vương quốc thống nhất chính
thức. CT Ngữ văn 2006 ghi lại một bước tiến lớn trong việc tăng trưởng CT môn Ngữ
văn với nhiều ý niệm mới mẻ và update được với trình độ quốc tế. Một số điểm




quan trọng của CT 2006 cho tới nay vẫn còn đấy giá trị cần phải thừa kế (xem mục kế
thừa).
2. Nội dung giáo dục của chương trình môn học
2.1. Giải thích cách trình diễn nội dung giáo dục trong CT Ngữ văn 2022
Trong CT Ngữ văn mới, nội dung giáo dục được trình diễn thành hai cột: cột
bên trái nêu khối mạng lưới hệ thống yêu cầu cần đạt như thể vị trí căn cứ xác lập và tiềm năng cần hướng
đến của nội dung dạy học, cột bên phải nêu khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng tiếng Việt, văn học và
ngữ liệu dạy học như thể phương tiện đi lại, vật liệu phục vụ cho những yêu cầu cần đạt ở cột
bên trái. Các yêu cầu cần đạt được diễn đạt dưới hình thức những cụm động từ khởi đầu
bằng những động từ thể hiện những mức độ nhận thức từ thấp đến cao trong thang đo
nhận thức và thể hiện khả năng hành vi của người học như: nhận ra được, xác
định được, phân tích được, so sánh được, nhìn nhận được, chỉ ra được, viết được, nói
được,… Còn những nội dung ở cột bên phải được diễn đạt bằng những danh từ/cụm danh từ
chỉ những cty kiến thức và kỹ năng và ngữ liệu cần dạy. Cách trình diễn này cũng khác với CT
Ngữ văn hiện hành ( 2006): phần đầu nêu nội dung dạy học và phần sau nêu Chuẩn
kiến thức và kỹ năng, kĩ năng cần đạt; hai phần tách rời nhau. Phần chuẩn kiến thức và kỹ năng, kĩ năng được
xây dựng sau khi đã có SGK, tùy từng SGK.
Mô hình trình diễn nội dung giáo dục của CT Ngữ văn 2022 như sau




10




Yêu cầu cần đạt




Nội dung




ĐỌC




KIẾN THỨC TIẾNG VIỆT




KĨ THUẬT ĐỌC




– Ngữ âm và chữ viết




ĐỌC HIỂU




– Từ vựng




Văn bản văn học




– Ngữ pháp




– Đọc hiểu nội dung




– Hoạt động tiếp xúc




– Đọc hiểu hình thức
– Liên hệ, so sánh, link




– Sự tăng trưởng của ngôn từ và những biến
thể ngôn từ,




– Đọc mở rộng




KIẾN THỨC VĂN HỌC




Văn bản nghị luận ( THCS và THPT)




– Lí luận văn học




– Đọc hiểu nội dung




– Thể loại văn học




– Đọc hiểu hình thức




– Các yếu tố của văn bản văn học




– Liên hệ, so sánh, link




– Lịch sử văn học:




– Đọc mở rộng




NGỮ LIỆU




Văn bản thông tin




– Văn bản văn học




– Đọc hiểu nội dung




– Văn bản thông tin




– Đọc hiểu hình thức




– Văn bản nghị luận




– Liên hệ, so sánh, link




– Gợi ý chọn văn bản




– Đọc mở rộng
VIẾT
KĨ THUẬT VIẾT
VIẾT ĐOẠN VĂN, VĂN BẢN
– Quy trình viết
– Thực hành viết
NÓI VÀ NGHE
– Nói
– Nghe
– Nói nghe tương tác
2.2. Định khuynh hướng về trong dung giáo dục của CT môn Ngữ văn
Nội dung giáo dục của môn học gồm có yêu cầu cần đạt và nội dung dạy học.
2.2.1. Về yêu cầu cần đạt
– Yêu cầu về đọc gồm: kĩ thuật đọc và đọc hiểu. Yêu cầu kĩ thuật đọc gồm: những
yêu cầu về tư thế đọc, kĩ năng đọc thành tiếng, kĩ năng đọc thầm, đọc lướt, kĩ năng ghi
chép trong lúc đọc,… Yêu cầu về đọc hiểu gồm: 1) Đọc hiểu nội dung văn bản thể hiện
qua đề tài, chủ đề, tư tưởng, thông điệp, cảm hứng…; 2) Đọc hiểu hình thức thể hiện
qua điểm lưu ý những kiểu văn bản và thể loại, những thành tố tạo ra mỗi kiểu văn bản và
11




thể loại; 3) Đọc hiểu qua so sánh văn bản, link văn bản với toàn cảnh lịch sử, văn
hoá, xã hội, với trải nghiệm thành viên người đọc; đọc hiểu văn bản đa phương thức; 4)
Yêu cầu đọc mở rộng, học thuộc lòng một số trong những đoạn, văn bản văn học tinh lọc. Đối
tượng đọc gồm 03 kiểu văn bản: Văn bản văn học, Văn bản thông tin và Văn bản nghị
luận.
– Yêu cầu về viết gồm: 1) Kĩ thuật viết: tư thế viết, kĩ năng viết chữ và viết
chính tả, kĩ năng trình diễn nội dung bài viết,… 2) Viết câu, đoạn, văn bản: những yêu cầu về quy




trình tạo lập văn bản và yêu cầu viết theo điểm lưu ý của những kiểu văn bản.
– Yêu cầu về năng nói và nghe gồm: 1) Kĩ năng nói: chú trọng kĩ năng diễn
đạt rõ ràng, tự tin và tôn trọng người nghe. 2) Kĩ năng nghe: chú trọng kĩ năng hiểu
đúng và tôn trọng người nói. 3) Kĩ năng nói và nghe có tính tương tác: chú trọng thái
độ thích hợp trong trao đổi, thảo luận.
Các yêu cầu cần đạt của mỗi kĩ năng được rõ ràng hóa với những mức độ (độ khó)
phù phù thích hợp với từng lớp và tăng dần từ thấp đến cao.
2.2.2. Về nội dung dạy học
Nội dung dạy học gồm những kiến thức và kỹ năng về tiếng Việt và văn học và ngữ liệu. Hệ
thống kiến thức và kỹ năng được tinh lọc để phục vụ được những yêu cầu sau:
Một là làm cơ sở cho việc hình thành và tăng trưởng những kĩ năng đọc, viết, nói và
nghe, phục vụ được những yêu cầu cần đạt cả về phẩm chất và khả năng. Hai là bảo vệ
phục vụ cho HS một số trong những tri thức nền tảng, cơ bản của học vấn phổ thông về tiếng Việt
và văn học, rộng hơn là kiến thức và kỹ năng về văn hóa truyền thống.
Hệ thống kiến thức và kỹ năng tiếng Việt bám sát những cty cơ bản gồm ngữ âm và chữ
viết; từ vựng; ngữ pháp; hoạt động và sinh hoạt giải trí tiếp xúc; sự tăng trưởng của ngôn từ; những kiểu loại
văn bản. Phân bổ những mạch kiến thức và kỹ năng tiếng Việt ở từng cấp học như sau:
+ Cấp tiểu học: một số trong những hiểu biết sơ giản về ngữ âm, chữ viết, từ vựng, ngữ
pháp, hoạt động và sinh hoạt giải trí tiếp xúc và biến thể ngôn từ hoàn toàn có thể nhận ra, bước đầu hiểu
được những hiện tượng kỳ lạ ngôn từ có liên quan và vận dụng trong tiếp xúc.
+ Cấp THCS: những hiểu biết cơ bản về từ vựng, ngữ pháp, hoạt động và sinh hoạt giải trí giao
tiếp, sự tăng trưởng ngôn từ và những biến thể ngôn từ, giúp HS hoàn toàn có thể hiểu những
hiện tượng kỳ lạ ngôn từ có liên quan và vận dụng trong tiếp xúc.
+ Cấp THPT: Một số hiểu biết nâng cao về tiếng Việt giúp HS hiểu, phân tích và
bước đầu biết nhìn nhận những hiện tượng kỳ lạ ngôn từ có liên quan, chú trọng những cách
diễn đạt sáng tạo và sử dụng ngôn từ trong những báo cáo nghiên cứu và phân tích và trong tiếp xúc.
Hệ thống kiến thức và kỹ năng văn học gồm có: những yếu tố chung về văn học; những thể
loại văn học; những yếu tố của tác phẩm văn học; một số trong những hiểu biết về lịch sử văn học Việt
Nam. Riêng với cấp THPT, có thêm khối mạng lưới hệ thống chuyên đề học tập, giúp HS có Đk
tìm hiểu sâu và có phần khối mạng lưới hệ thống hơn về lịch sử văn học dân tộc bản địa.




Phân bổ những mạch kiến thức và kỹ năng văn học từng cấp học như sau:
+ Cấp tiểu học: một số trong những hiểu biết sơ giản về truyện và thơ, văn bản hư cấu và văn
bản phi hư cấu; nhân vật trong văn bản văn học, diễn biến, thời hạn, không khí, từ
12




ngữ, vần thơ, nhịp thơ, hình ảnh, lời nhân vật, đối thoại.
+ Cấp THCS: những hiểu biết về những thể loại; chủ thể trữ tình và nhân vật trữ
tình; giá trị biểu cảm, giá trị nhận thức của tác phẩm văn học; một số trong những yếu tố hình thức
và giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp thuộc mỗi thể loại văn học; cuối lớp 9 có tổng kết sơ giản về
lịch sử văn học.
+ Cấp THPT: những hiểu biết về một số trong những thể loại, tiểu loại ít thông dụng, yên cầu
kĩ năng đọc cao hơn; một số trong những kiến thức và kỹ năng lịch sử văn học, lí luận văn học có tác dụng
thiết thực riêng với việc đọc và viết văn bản văn học; một số trong những chuyên đề học tập triệu tập
vào kiến thức và kỹ năng về những quy trình, trào lưu và phong thái sáng tác văn học.
Trong khuôn khổ chuyên đề, ở mỗi lớp (10,11,12) đều phải có một chuyên đề “tập
nghiên cứu và phân tích. Đây là những chuyên đề nhằm mục đích tạo thời cơ cho HS tập dượt và trình diễn
kết quả tập nghiên cứu và phân tích văn học theo tinh thần tăng trưởng khả năng văn học. Các chuyên
đề khác được đề xuất kiến nghị theo tinh thần bảo vệ tính thiết thực, phong phú trong tu dưỡng,
khối mạng lưới hệ thống hóa kiến thức và kỹ năng, nâng cao kĩ năng thực hành thực tiễn về tiếng Việt và văn học.
Toàn bộ khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng trong phần ND dạy học nêu trên cần phải hình
thành và tăng trưởng thông qua những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt đọc, viết, nghe và nói; tương hỗ cho những hoạt
động này còn có hiệu suất cao; hạn chế tình trạng dạy lí thuyết suông, trang bị kiến thức và kỹ năng chỉ để
biết mà không gắn với những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt rèn luyện kĩ năng tiếp xúc và vận dụng vào thực
tiễn.
Mục Ngữ liệu chỉ nêu định khuynh hướng về những kiểu loại văn bản được dạy ở từng
lớp; riêng ở cấp tiểu học có quy định độ dài của văn bản. Danh mục những văn bản bắt
buộc, văn bản bắt buộc lựa chọn được quy định ở cuối phần Nội dung CT. Danh mục
văn bản gợi ý cho tác giả SGK và giáo viên lựa chọn thêm được trình làng cuối văn
bản CT.




2.2.3. Về văn bản, ngữ liệu
Điểm khác lạ lớn số 1 về văn bản tác phẩm của CT lần này so với những CT
trước kia là tính mở của ngữ liệu. Quyết định số 404 quy định: “CT mới phải xác lập
rõ ràng nội dung và yêu cầu cần đạt riêng với mỗi lớp nhưng không thật rõ ràng để vị trí căn cứ
vào CT biên soạn được nhiều SGK”. Nếu CT quy định rõ ràng, rõ ràng đến từng tác
phẩm văn học hoặc trích đoạn tác phẩm phải học ở từng lớp như CT hiện hành thì sẽ
khó thực thi chủ trương phong phú hóa SGK của Nghị quyết số 88 của QH. Tính mở
cũng là xu thế chung về CT môn học này của những nước có nền giáo dục tăng trưởng.
Theo tinh thần “mở” của CT mới, không riêng gì có người biên soạn SGK mà giáo
viên cũng luôn có thể có quyền chọn văn bản làm ngữ liệu dạy học và HS được quyền đề xuất kiến nghị một
số tác phẩm văn học để thảo luận trong giờ thực hành thực tiễn. Điều này vừa giúp người soạn
sách và giáo viên thực thi được ý đồ thiết kế bài học kinh nghiệm tay nghề sáng tạo Theo phong cách của tớ,
vừa giúp CT gắn bó hơn với môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường, thân thiện với HS, tạo hứng thú học tập cho HS
nhiều hơn nữa.




13




CT môn Ngữ văn quy định rõ những tiêu chuẩn lựa chọn văn bản (ngữ liệu) để bảo
đảm việc lựa chọn phục vụ được tiềm năng giáo dục của môn học. Cụ thể, văn bản
được lựa chọn phải phục vụ những tiêu chuẩn sau:
a) Phục vụ trực tiếp cho việc tăng trưởng những phẩm chất và khả năng theo mục
tiêu, yêu cầu cần đạt của CT.
b) Phù phù thích hợp với kinh nghiệm tay nghề, khả năng nhận thức, điểm lưu ý tâm sinh lí của HS ở
từng lớp học, cấp học.
c) Có giá trị rực rỡ về nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp, tiêu biểu vượt trội cho những thể loại và
kiểu văn bản; nhất là có tính chuẩn mực và sáng tạo về ngôn từ.
d) Phản ánh được thành tựu về tư tưởng, văn học, văn hoá dân tộc bản địa; thể hiện tinh
thần yêu nước, độc lập dân tộc bản địa, ý thức về độc lập lãnh thổ vương quốc; có tính nhân văn, giáo
dục lòng nhân ái, khoan dung, tình yêu chân thiện mĩ, tình yêu vạn vật thiên nhiên, tinh thần




hội nhập quốc tế, hướng tới những giá trị phổ quát của quả đât.
Ngoài những tiêu chuẩn nêu trên, việc lựa chọn văn bản cần phục vụ những yêu cầu sau này:
i) Bảo đảm tỉ lệ hợp lý giữa văn bản văn học với văn bản nghị luận và văn bản
thông tin. Trong văn bản văn học, để ý quan tâm bảo vệ sự cân đối tương đối Một trong những thể
loại cơ bản (truyện, thơ, kí, kịch), giữa văn học trung đại và văn học tân tiến, giữa văn
học dân gian và văn học viết, giữa văn học dân tộc bản địa Kinh và văn học dân tộc bản địa thiểu số,
giữa văn học Việt Nam và văn học quốc tế, giữa Đông và Tây. Ngữ liệu cho toàn bộ
những lớp đều phải có văn bản truyện và thơ. Ngoài truyện và thơ, mỗi cấp học đều phải
có văn bản kí và kịch. Các lớp tiểu học và đầu trung học cơ sở ưu tiên văn học Việt
Nam tân tiến và đương đại. Hạn chế hiện tượng kỳ lạ một văn bản được sử dụng lặp lại ở
nhiều lớp học, cấp học rất khác nhau.
ii) Bảo đảm sự thích hợp của văn bản với yêu cầu tăng trưởng và thời lượng học
tập của CT. Độ khó của những văn bản đọc tăng dần qua từng năm học. Thời gian để dạy
học một văn bản phải tương thích với độ dài và độ phức tạp của nó để bảo vệ giáo
viên hoàn toàn có thể giúp HS tiếp cận khá đầy đủ và thâm thúy văn bản, cho HS có thời cơ đọc trực tiếp
và trọn vẹn những tác phẩm được chọn học. Hạn chế việc dạy học trích đoạn, trừ
trường hợp những tác phẩm văn học có dung tích lớn như tiểu thuyết, hồi kí, sử thi,
ví dụ: “Truyện Kiều” của Nguyễn Du.
iii) Bảo đảm thừa kế và tăng trưởng những CT Ngữ văn đã có. Bên cạnh những tác
phẩm văn học được học trong CT và sách giáo khoa hiện hành, CT Ngữ văn mới lựa
chọn và tương hỗ update một số trong những tác phẩm có vị trí quan trọng, tiêu biểu vượt trội cho thành tựu văn học
dân tộc bản địa qua những quy trình.
Dựa trên những khuynh hướng, tiêu chuẩn và yêu cầu đã nêu, CT mới đề xuất kiến nghị khuôn khổ
tác phẩm để dạy học trong nhà trường, gồm 3 loại: tác phẩm bắt buộc (tác giả SGK và
giáo viên bắt buộc thực thi theo quy định của CT), tác phẩm bắt buộc lựa chọn (tác
giả SGK và giáo viên bắt buộc lựa chọn trong số tác phẩm cùng Lever theo quy định
của CT), tác phẩm gợi ý lựa chọn (tác giả SGK và giáo viên tự lựa chọn trong và
ngoài list gợi ý của CT).
14




Danh mục những văn bản bắt buộc lựa chọn nêu trong CT Ngữ văn 2022 có đủ từ
văn học dân gian, văn học viết, văn học Việt Nam và văn học quốc tế. CT hiện
hành để ý quan tâm 9 tác gia lớn: Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu, Nguyễn
Khuyến, Hồ Chí Minh, Nam Cao, Tố Hữu, Xuân Diệu, Nguyễn Tuân. CT Ngữ văn
2022 mở rộng thêm, bắt buộc lựa chọn tác phẩm của 4 tác giả lớn khác là Hồ Xuân
Hương, Vũ Trọng Phụng, Nguyễn Huy Tưởng và Lưu Quang Vũ. Như thế tổng là 13
tác gia lớn, tuy nhiên cần lưu ý, việc dạy những tác giả này sẽ không còn soạn thành bài văn học
sử riêng về tác gia như CT hiện hành trừ 3 tác gia : Nguyễn Trãi, Nguyễn Du và Hồ
Chí Minh. Các tác giả còn sót lại yêu cầu nên phải chọn tối thiểu 1 tác phẩm của những
tác giả đó. Ngoài 13 tác gia bắt buộc chọn này, SGK và GV hoàn toàn có thể tự chọn bất kì văn
bản, tác phẩm nào miễn là phục vụ được yêu cầu cần đạt nêu trong CT mỗi lớp.
Tương tự như vậy, văn học quốc tế, cũng quy định theo phía bắt buộc lựa
chọn nhưng độ mở khá lớn: chọn tối thiểu 1 tác phẩm cho từng nền văn học sau này:
Anh, Pháp, Mĩ, Hy Lạp, Nga, Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ.
Về những tác phẩm gợi ý lựa chọn, CT đưa ra một khuôn khổ khoảng chừng 300 cty
văn bản tương đối tiêu biểu vượt trội về thể loại, tác giả, quy trình, thời kì văn học, sắp xếp theo
khối mạng lưới hệ thống kiểu loại (văn bản văn học: truyện, thơ, kịch, kí; văn bản nghị luận; văn bản
thông tin) cho những nhóm lớp: lớp 1, 2, 3; lớp 4, 5; lớp 6, 7; lớp 8, 9; lớp 10, 11, 12 để
rộng đường cho những nhóm tác giả SGK cũng như giáo viên, HS lựa chọn trong quá
trình thực thi CT.
Có một vấn đề cần lưu ý là toàn bộ những văn bản có nêu trong CT (dù là bắt buộc, bắt
buộc lựa chọn hay gợi ý lựa chọn) đều không phải là văn bản quy định ngữ liệu cho việc
ra đề kiểm tra, nhìn nhận. Việc ra đề kiểm tra, nhìn nhận phải vị trí căn cứ vào yêu cầu cần đạt của
CT và sự tổng hợp từ nhiều văn bản rất khác nhau hoặc vận dụng trên ngữ liệu mới.
2.3. Kế thừa chương trình hiện hành trong chương trình môn Ngữ văn 2022.
CT Ngữ văn 2022 được xây dựng và tăng trưởng theo tinh thần thừa kế những ưu
điểm của CT 2006. Cụ thể là:
a) Tiếp tục tiềm năng giáo dục tư tưởng, tu dưỡng tình cảm, tăng trưởng nhân
cách cho HS, coi đấy là thế mạnh mẽ và tự tin của môn Ngữ văn trong giáo dục phẩm chất.




b) CT mới thừa kế những văn bản hay, tiêu biểu vượt trội cho những thể loại và kiểu văn
bản đã được tuyển chọn trong CT hiện hành.
Nhiều văn bản thơ, văn xuôi (hư cấu và phi hư cấu), văn bản kịch trong CT hiện
hành, được tái tuyển vào khuôn khổ ngữ liệu: bắt buộc, bắt buộc lựa chọn và tự chọn
trong CT 2022, tỉ lệ ngữ liệu được tái tuyển từ CT hiện hành chiếm khoảng chừng trên 70%.
c) CT mới thừa kế CT hiện hành khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng cơ bản về tiếng Việt, văn
học, tập làm văn. Dĩ nhiên, CT mới có lựa chọn và tổ chức triển khai lại kiến thức và kỹ năng theo yêu cầu
mới. Điểm khác lạ mang tính chất chất thay đổi là kiến thức và kỹ năng Tiếng Việt, văn học được phân
bố, lồng ghép, tích hợp trong trong lúc dạy đọc, viết, nói và nghe; link dạy học, rèn
luyện những kĩ năng này với việc phục vụ kiến thức và kỹ năng tiếng Việt, văn học rất là tinh lọc
nhờ vào một trong những hay một ngữ liệu chung cho toàn bài học kinh nghiệm tay nghề.
15




d) CT mới thừa kế CT hiện hành việc chú trọng yêu cầu đọc hiểu và tạo lập văn
bản. CT 2022 triệu tập dạy đọc hiểu văn bản theo những kiểu loại cơ bản: truyện, thơ,
kịch, kí, văn bản nghị luận; chỉ khác là có thêm văn bản thông tin và dựa hẳn vào trục
thể loại. Về tạo lập tiếp tục dạy HS tạo lập 6 kiểu văn bản đã có trong CT 2006.
e) Chương mới thừa kế và tăng trưởng khuynh hướng tích hợp và phân hoá đã được
xác lập trong CT hiện hành, nhưng tăng trưởng hơn thế nữa cho phù phù thích hợp với khuynh hướng
của CT tăng trưởng khả năng. Thể hiện ở yêu cầu không riêng gì có tích hợp nội dung mà còn
yêu cầu tích hợp, link dạy kĩ năng đọc với kĩ năng viết, kĩ năng nói và nghe dựa
trên một khối mạng lưới hệ thống ngữ liệu chung; tích hợp dạy ngữ với dạy văn, dạy tiếp xúc với dạy
cảm thụ văn học, tăng trưởng khả năng thẩm mĩ.
Dạy học phân hóa ở THCS, THPT có Đk thực thi rõ ràng hơn so với tiểu
học. Riêng với THPT, tinh thần dạy học phân hóa còn tồn tại Đk thực thi sâu hơn
thông qua khối mạng lưới hệ thống chuyên đề học tập mang tính chất chất hướng nghiệp. Những HS yêu thích
văn học hay có thiên hướng nghề nghiệp thuộc những ngành Văn học, Khoa học Xã hội
và nhân văn hoàn toàn có thể chọn học những chuyên đề nâng cao về văn học. Mặt khác, chủ trương
“một CT, nhiều SGK”, thể hiện tinh thần mở, cũng là để tạo Đk dạy học phân




hóa theo đối tượng người dùng HS, phân hóa theo địa phương, vùng miền.
g) Kế thừa và tăng trưởng việc kiểm tra nhìn nhận kết quả học tập. CT hiện hành
đã thực thi nhìn nhận kĩ năng đọc hiểu qua những ngữ liệu mới; yêu cầu viết nghị
luận xã hội đã và đang thay đổi; riêng yêu cầu nghị luận văn học vẫn còn đấy nhiều hạn chế.
CT Ngữ văn 2022 thừa kế và khắc phục hạn chế trong việc viết bài nghị luận văn học.
2.4. Tiếp thu kinh nghiệm tay nghề quốc tế trong CT môn Ngữ văn
Từ việc khảo sát văn bản CT của những nước rút ra xu thể tăng trưởng CT môn học
này để vận dụng cho Việt Nam, không bê nguyên xi CT của quốc tế, mặc dầu đó là
nước có nền GD tăng trưởng. Có thể nêu lên một số trong những kinh nghiệm tay nghề sau:
1) Chuyển từ CT nội dung sang CT tăng trưởng khả năng; coi trọng sự vận dụng
kiến thức và kỹ năng để phát hiện và xử lý và xử lý những yếu tố trong học tập và đời sống;
2) Lấy khả năng tiếp xúc (đọc, viết, nói, nghe, nhìn, trình diễn) làm trục thiết kế
CT; tích hợp những kiến thức và kỹ năng về tiếng Việt, văn học, văn hóa truyền thống vào những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tiếp xúc,
hình thành và tăng trưởng những kiến thức và kỹ năng ấy cũng qua những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tiếp xúc (đọc,viết,
nói và nghe);
3) Chú ý hai tính chất nổi trội của môn học là tính công cụ và tính thẩm mỹ và làm đẹp nhân văn; phát huy vai trò làm nền tảng và tác dụng giáo dục của môn học.
4) Xây dựng CT theo phía mở: chú trọng chuẩn khả năng (đầu ra); chỉ bắt
buộc một số trong những nội dung kiến thức và kỹ năng thiết yếu, dành quyền tự chủ, sáng tạo cho tác giả
SGK và GV, HS; phong phú hóa nguồn tài liệu, thông tin…
5) Thực hiện chủ trương 01 CT nhiều SGK, phân cấp quản lí và tăng trưởng CT
nhà trường, địa phương nhờ vào CT vương quốc.
6) Thực hiện tích hợp và phân hóa trong xây dựng CT từ nội dung đến PPDH;
chú trọng GD đa phương thức cả đọc hiểu và tạo lập.
16




7) Chú trọng hình thành và tăng trưởng phương pháp học, dạy cách học; phát huy
tính dữ thế chủ động; tích cực của người học; phong phú hóa những hình thức học tập;
8) Đánh giá theo kết quả khả năng, coi trọng sáng tạo, tâm ý độc lập; hạn chế
tính chủ quan, áp đặt, chống sao chép,…




3. Những thay đổi cơ bản về nội dung môn Ngữ văn 2022 so với chương trình
hiện hành (2006).
Chương trình Ngữ văn 2022 có nhiều thay đổi từ tiềm năng, cách tiếp cận,
nguyên tắc xây dựng CT, yêu cầu cần đạt, nội dung dạy học, phương pháp dạy học và
nhìn nhận kết quả. Sư khác lạ của mỗi yếu tố, chúng tôi đã nêu trong từng phần; ở đây
chỉ nêu những thay đổi về nội dung CT.
3.1. Chương trình Ngữ văn 2006 về cơ bản vẫn tiếp cận theo phía dạy học nội
dung, đuổi theo nội dung; xuất phát từ những yếu tố chính của khoa học văn học và ngữ
học để gọt bớt, thu nhỏ cho những cấp học phổ thông. Vì thế nhiều nội dung vẫn nặng nề,
hàn lâm, thiếu thiết thực…
Chương trình Ngữ văn 2022 xuất phát từ những yêu cầu nên phải có cho HS về năng
lực ngôn từ và khả năng văn học để lựa chọn những nội dung văn học và ngữ học cần
dạy. Như thế những kiến thức và kỹ năng chỉ có ý nghĩa và lọt vào CT mới khi chúng phục vụ đắc
lực, trực tiếp cho yêu cầu tăng trưởng khả năng ngôn từ và khả năng văn học. Cũng vì
thế vô hiệu được những kiến thức và kỹ năng không thiết thực, xa với tiềm năng của CT.
Chương trình trước kia thường được thiết kế độc lập theo 3 cấp rất khác nhau về
người biên soạn, thời gian và phương pháp triển khai. Hệ quả có sự vênh lệch khá lớn trong
ý niệm, cách tiếp cận, thuật ngữ, khái niệm… giữa CT những cấp. CT Ngữ văn mới lần
này được thiết kế cùng một lúc cả 3 cấp do một tập thể tác giả, với cùng một quan điểm
chung, thống nhất với CT tổng thể của toàn bộ những môn học. Vì thế tạo nên sự thống nhất,
đồng điệu trong quan điểm, cách tiếp cận, nội dung và cấu trúc văn bản CT.
Chương trình Ngữ văn 2006 được xây dựng với những trục rất khác nhau. Ở tiểu học
lấy nội dung chủ đề tuân theo trục tích hợp dạy những kĩ năng ngôn từ; lên trung học cơ
sở lấy những kiểu văn bản trong tạo lập và những thể loại văn học tương ứng của văn học để
làm trục tích hợp; đến trung học phổ thông nhờ vào trục thể loại và lịch sử văn học để
tổ chức triển khai chương trình. CT môn Ngữ văn lần này chỉ nhờ vào một trong những trục tích hợp duy
nhất là những kĩ năng tiếp xúc (đọc, viết, nói và nghe). Đây là trục chính xuyên thấu cả
ba cấp học nhằm mục đích phục vụ yêu cầu của CT theo khuynh hướng khả năng và bảo vệ tính
chỉnh thể, sự nhất quán liên tục trong toàn bộ những cấp, lớp.
3.2. Có thể nêu một số trong những điểm thay đổi rõ ràng về nội dung dạy học của CT 2022




như sau:
a) CT 2006 rất coi trọng việc quy định những nội dung rõ ràng cho từng lớp: tác
giả, tác phẩm, trích đoạn, những cty tiếng Việt và nội dung dạy tập làm văn… Tất cả
được quy định ngặt nghèo và bắt buộc tác giả SGK và giáo viên phải tuân thủ. Nội dung
chương trình Ngữ văn 2022 được thiết kế theo khuynh hướng mở như đã nêu ở trên.




17




b) Chương trình 2006 chỉ triệu tập vào yêu cầu dạy nội dung, chỉ nêu dạy đọc
hiểu những văn bản-tác phẩm nào mà không nêu yêu cầu về kĩ năng đọc. Chương trình
Ngữ văn 2022 chỉ gợi ý về đọc những văn bản-tác phẩm nhưng lại quy định rất rõ ràng yêu
cầu về kĩ năng cần đạt. Chẳng hạn với kĩ năng đọc hiểu, HS phải đạt được những yêu cầu
gì? (Đọc hiểu nội dung; Đọc hiểu hình thức; Liên hệ, so sánh, link ; Đọc mở rộng,
học thuộc lòng một số trong những đoạn, văn bản văn học tinh lọc).
c) Chương trình 2006 triệu tập trang bị kiến thức và kỹ năng và tiềm năng cũng hướng tới
việc giúp HS có nhiều kiến thức và kỹ năng. Với CT Ngữ văn 2022, kiến thức và kỹ năng là phương tiện đi lại để
đạt được tiềm năng khả năng. Nhưng kiến thức và kỹ năng vẫn vẫn đang còn vai trò quan trọng trong CT mới.
Chỉ khác ở đoạn: xuất phát từ những yêu cầu cần đạt về khả năng mà xác lập những kiến
thức nguồn vào. Tất cả những kiến thức và kỹ năng tiếng Việt và kiến thức và kỹ năng văn học đều nhằm mục đích phục vụ
cho việc đọc hiểu, viết và nghe nói tốt hơn; biết cảm thụ, thưởng thức, nhìn nhận những giá
trị văn học tốt hơn, tinh xảo hơn. Và vì thế, toàn bộ những kiến thức và kỹ năng phổ thông cơ bản, nền
tảng về tiếng Việt và văn học được hình thành qua hoạt động và sinh hoạt giải trí dạy học tiếp nhận và tạo
lập văn bản; hạn chế tối đa những bài học kinh nghiệm tay nghề chỉ thuần túy lí thuyết về tiếng Việt cũng như
văn học; giúp HS sử dụng những kiến thức và kỹ năng ấy để đọc, viết và nghe nói một cách hữu ích,
thiết thực và hiệu suất cao.
d) Với CT 2006 và trước đó, ngữ liệu văn bản đó đó là yếu tố nòng cốt của CT.
Nói đến CT Ngữ văn, người ta chỉ việc biết và hầu hết muốn biết ở cấp/ lớp đó học
những tác phẩm nào, trước hết để biên soạn sách giáo khoa mỗi cấp/ lớp.
Khác với cách làm truyền thống cuội nguồn, Chương trình Ngữ văn 2022 chỉ nêu khuynh hướng




về những kiểu văn bản và thể loại được dạy ở từng lớp. Đây là một trong những điểm
khác lạ lớn số 1 cần quan tâm khi nghiên cứu và phân tích CT Ngữ văn mới.
Ngữ liệu trong CT mới không riêng gì có có văn bản văn học, văn bản nghị luận mà còn
có văn bản thông tin. Văn bản thông tin tuy có xuất hiện trong CT và SGK hiện hành,
nhưng chưa tồn tại tên thường gọi và không được phân loại chính thức, không được dạy và học có ý
thức. Chính vì thế đấy là loại văn bản mới, thường gắn với kiểu VB không riêng gì có có kênh
chữ mà còn kênh hình ảnh và âm thanh (văn bản đa phương thức).
Có thể thấy, chương trình có khuynh hướng mở về ngữ liệu nhưng để bảo vệ nội
dung giáo dục cốt lõi, thống nhất trên toàn nước, CT Ngữ văn 2022 quy định một số trong những ngữ
liệu bắt buộc và bắt buộc lựa chọn như đã nêu. Việc quy định 3 Lever của Ngữ liệu
vừa bảo vệ những hiểu biết cốt lõi của tri thức phổ thông, vừa dành một khoảng chừng
trống cho việc dữ thế chủ động, sáng tạo của những tác giả SGK và GV trong việc lựa chọn biên
soạn SGK, tài liệu dạy học sao cho thích hợp và có hiệu suất cao; mặt khác cũng để làm
phong phú thêm nội dung giáo dục, phục vụ nhu yếu update và sở trường của HS với
những lứa tuổi, vùng miền rất khác nhau.
VI. PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC
1. Căn cứ xác lập phương pháp giáo dục của chương trình Ngữ văn 2022
1.1. Căn cứ vào yêu cầu thay đổi cơ bản và toàn vẹn và tổng thể GDPT
18




Yêu cầu thay đổi cơ bản toàn vẹn và tổng thể giáo dục và đào tạo và giảng dạy, trong số đó có giáo dục
phổ thông đã được nêu lên trong những nghị quyết của Đảng và Nhà nước. Đó là Nghị
quyết 29 của Ban chấp hành TW; Nghị quyết 88 của Quốc hội và quyết định hành động
404 của Chính phủ về thay đổi CT và sách giáo khoa phổ thông. Trong những văn kiện
quan trọng này, yêu cầu thay đổi phương pháp dạy học đều được nêu lên. Chẳng hạn
Nghị quyết 29 đã xác lập: “Tiếp tục thay đổi mạnh mẽ và tự tin phương pháp dạy và học
theo phía tân tiến; phát huy tính tích cực, dữ thế chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức và kỹ năng,
kĩ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc.
Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập




nhật và thay đổi tri thức, kĩ năng, tăng trưởng khả năng. Chuyển từ học hầu hết trên lớp
sang tổ chức triển khai hình thức học tập phong phú, để ý quan tâm những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt xã hội, ngoại khóa,
nghiên cứu và phân tích khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến và phát triển thông tin và truyền thông trong
dạy và học.”
Những yêu cầu thay đổi PPDH nêu trong những văn kiện, nghị quyết là vị trí căn cứ
quan trọng để chương trình GDPT nói chung và CT môn học Ngữ văn xác lập, điều
chỉnh và thay đổi PPGD sao cho đồng điệu với thay đổi tiềm năng và nội dung giáo dục
của CT.
1.2. Căn cứ vào tiềm năng môn học
Mục tiêu môn học nêu rõ 2 yêu cầu: yêu cầu phẩm chất và yêu cầu khả năng.
Cả 2 yêu cầu này đều được thực thi bằng con phố tiếp nhận, tạo lập văn bản. Điều
này chi phối PPDH của môn học phải được lựa chọn theo con phố tổ chức triển khai cho HS
hoạt động và sinh hoạt giải trí. Song hành với hoạt động và sinh hoạt giải trí tiếp nhận và tạo lập văn bản, HS cần phải trải
nghiệm học thông qua những hình thức học hợp tác trong nhóm, học xử lý và xử lý những tình
huống có yếu tố, học bằng tự học được bố trí theo phía dẫn.
1.3. Căn cứ vào nội dung môn học
Chương trình môn Ngữ văn có 2 nội dung giáo dục lớn: yêu cầu cần đạt (gồm
đọc, viết, nói và nghe) và nội dung dạy học (gồm kiến thức và kỹ năng tiếng Việt, văn học và ngữ
liệu). Để hình thành và tăng trưởng 4 kĩ năng tiếp xúc cần chú trọng những PPDH thông
qua hoạt động và sinh hoạt giải trí, thực hành thực tiễn. Việc hình thành kiến thức và kỹ năng yên cầu những PPDH giúp HS hoạt
động nhận thức để tiếp thu được những tri thức tiếng Việt, những tri thức văn học theo
hướng kiến thiết, giúp HS vận dụng những tri thức đã học vào xử lý và xử lý những nhiệm
vụ nhận thức và trách nhiệm xử lý và xử lý yếu tố trong thực tiễn. Yêu cầu về ngữ liệu đòi
hỏi những PPDH giúp HS cách tiếp cận nguồn ngữ liệu, cách sử dụng ngữ liệu vào những
mục tiêu học tập rất khác nhau, ví dụ điển hình một văn bản được sử dụng để học đọc đồng thời
cũng khá được sử dụng để học viết, học nói và nghe. GV cần tổ chức triển khai để HS thực thi những
hoạt động và sinh hoạt giải trí kiến thiết kiến thức và kỹ năng và những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt tìm kiếm nguồn ngữ liệu, khai thác ngữ
liệu cho nhiều hoạt động và sinh hoạt giải trí như đọc, viết, nói và nghe.
1.4. Căn cứ vào định khuynh hướng về phương pháp giáo dục trong CT tổng thể
CT tổng thể đã đưa ra những khuynh hướng cơ bản về PPGD dùng chung cho những




môn học. Những khuynh hướng đó là:
19




– Sử dụng những phương pháp tích cực hóa hoạt động và sinh hoạt giải trí của HS để HS tích cực
tham gia vào những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt học tập, tự phát hiện khả năng, nguyện vọng của tớ mình,
rèn luyện thói quen và kĩ năng tự học, phát huy tiềm năng và những kiến thức và kỹ năng, kĩ
năng đã tích lũy được để tăng trưởng.
– Các hoạt động và sinh hoạt giải trí học tập của HS gồm có hoạt động và sinh hoạt giải trí mày mò yếu tố, hoạt
động rèn luyện và hoạt động và sinh hoạt giải trí thực hành thực tiễn.
– Các hoạt động và sinh hoạt giải trí học tập nói trên được tổ chức triển khai trong và ngoài khuôn viên nhà
trường thông qua một số trong những hình thức hầu hết sau: học lí thuyết; thực thi bài tập, thí
nghiệm, trò chơi, đóng vai, dự án công trình bất Động sản nghiên cứu và phân tích; tham gia xemina, tham quan, cắm trại,
đọc sách; sinh hoạt tập thể, hoạt động và sinh hoạt giải trí phục vụ hiệp hội.
– Hình thức học của HS gồm: thao tác độc lập, thao tác theo nhóm, thao tác
chung cả lớp.
Môn Ngữ văn lựa chọn những PPDH chung và những PPDH đặc trưng của môn
học để đảm bảo thực thi những khuynh hướng nói trên phù phù thích hợp với đặc trưng môn học.
1.5. Căn cứ vào thành tựu nghiên cứu và phân tích về phương pháp giáo dục tân tiến
Xu thế quy đổi từ giáo dục triệu tập vào nội dung sang giáo dục nhằm mục đích phát
triển khả năng đã xuất hiện ở Việt Nam từ trong năm đầu của thế kỉ XXI. Kèm theo
đó là những tư tưởng và PPDH mới, trong số đó có ý niệm phương pháp không riêng gì có là
phương pháp GD mà còn là một nội dung GD. Để có khả năng HS không riêng gì có học nội dung
khoa học mà còn phải học phương pháp thao tác; phương pháp học vừa là một nội
dung HS cần học, vừa là phương pháp để HS học.
Nhiều phương pháp dạy học, kĩ thuật dạy học tích cực đã được truyền bá vào
việt nam như: phương pháp dạy học kiến thiết, phương pháp học nhóm, phương pháp đặt
và xử lý và xử lý yếu tố,… Nhiều kĩ thuật dạy học đã được đề cập đến trong những tài liệu
tập huấn GV như: học bằng dự án công trình bất Động sản, học trên góc học tập, học theo hợp đồng, mảnh
ghép, khăn trải bàn, động não, đọc tích cực, viết tích cực, trình diễn một phút, chúng




em biết 3, KWL, đặt vướng mắc, đóng vai,… 2
Những phương pháp và kĩ thuật nói trên đã và đang thực thi ở trong nhà trường phổ
thông, nay tiếp tục dược lựa chọn phối hợp linh hoạt trong CT 2022.
2. Phương pháp giáo dục của môn Ngữ văn
2.1. Định hướng chung
Để chuyển từ dạy học nội dung sang dạy học tăng trưởng khả năng, toàn bộ những môn
học đều cần vận dụng và phục vụ một số trong những yêu cầu chung về PPGD, gồm:
a) Phát huy tính tích cực của người học
Giáo viên cần để ý quan tâm hình thành cho HS cách học, phương pháp tiếp nhận và tạo
lập văn bản; thực hành thực tiễn, rèn luyện và vận dụng nhiều kiểu văn bản rất khác nhau để sau
khi rời nhà trường những em hoàn toàn có thể tiếp tục học suốt đời và hoàn toàn có thể xử lý và xử lý những
Phương pháp dạy học tích cực, Dự án Việt Bỉ cho những trường sư phạm của 7 tỉnh miền núi phía Bắc pha 1
(2002) và pha 2 (2010), NXB Sư phạm, nhiều tác giả, Tài liệu khóa tập huấn về Kĩ thuật dạy học tích cực ở tiểu
học, Vụ tiểu học, Bộ GD&ĐT, 12/2022.
2




20




yếu tố trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường. Nhiệm vụ của giáo viên là tổ chức triển khai những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt học tập cho
HS; hướng dẫn, giám sát và tương hỗ để HS từng bước hình thành và tăng trưởng những phẩm
chất và khả năng mà CT giáo dục mong đợi.
Giáo viên cần khơi gợi, vận dụng kinh nghiệm tay nghề và vốn hiểu biết đã có của HS về
yếu tố đang học, từ đó tổ chức triển khai cho những em tìm hiểu, mày mò để tự mình tương hỗ update,
kiểm soát và điều chỉnh, hoàn thiện những hiểu biết ấy. Cần khuyến khích HS trao đổi và tranh
luận, đặt vướng mắc cho mình và cho những người dân khác khi đọc, viết, nói và nghe.
b) Dạy học tích hợp và phân hoá
Dạy học tích hợp yên cầu giáo viên Ngữ văn trước hết phải thấy được mối liên hệ
nội môn (đọc, viết, nói và nghe), Từ đó nội dung dạy đọc có liên quan và lặp lại ở những
nội dung dạy viết, nói và nghe; kiến thức và kỹ năng và kĩ năng đọc hiểu mà HS tích luỹ được




trong quy trình tiếp nhận văn bản thuộc những kiểu loại rất khác nhau sẽ tương hỗ cho kĩ năng
viết, nói và nghe tốt hơn. Những gì HS học được trong quy trình đọc sẽ tiến hành dùng để
thực hành thực tiễn viết. Tương tự, những điều học được khi đọc và viết sẽ tiến hành HS dùng khi
nói. Cùng với yêu cầu tích hợp nội môn, trong lúc dạy đọc, viết, nói và nghe, giáo viên
còn phải ghi nhận tận dụng những thời cơ để lồng ghép một cách thuần thục, hợp lý vào khung giờ
học những yêu cầu giáo dục liên môn (Lịch sử, Địa lí, Giáo dục đào tạo và giảng dạy công dân, Nghệ thuật) và
những nội dung giáo dục ưu tiên xuyên thấu toàn CT giáo dục phổ thông (độc lập lãnh thổ
vương quốc, hội nhập quốc tế, giữ gìn bản sắc văn hoá, tăng trưởng bền vững, bảo vệ môi
trường, quyền con người, quyền trẻ con, bình đẳng giới, giáo dục tài chính,…).
Dạy học phân hoá hoàn toàn có thể thực thi bằng nhiều cách thức: nêu những vướng mắc, bài tập theo
nhiều mức độ rất khác nhau; yêu cầu toàn bộ mọi HS đều thao tác và lựa chọn yếu tố phù
phù thích hợp với mình; động viên và khen ngợi kịp thời những HS có ý tưởng sáng tạo, mới mẻ,
độc lạ trong đọc, viết, nói và nghe. Ở trung học phổ thông, dạy những chuyên đề học
tập cũng
nhằm mục đích đạt được tiềm năng phân hoá và góp thêm phần khuynh hướng nghề nghiệp.
c) Đa dạng hoá những phương pháp, hình thức tổ chức triển khai và phương tiện đi lại dạy học
Trong quy trình dạy học, giáo viên cần phối hợp những hình thức tổ chức triển khai dạy học như
tổ chức triển khai cho HS thao tác độc lập (học thành viên), thao tác theo nhóm, thao tác chung cả
lớp, học trong lớp học và ngoài lớp học (thư viện, sân trường, nhà kho tàng trữ bảo tàng, khu triển
lãm,…). Có thể cho HS đi tham quan, dã ngoại, yêu cầu những em ghi chép, chụp hình,
quay phim,… quan sát, trải nghiệm và viết báo cáo, thuyết minh, thực thi dự án công trình bất Động sản,…
Về phương pháp dạy học, giáo viên nên tránh máy móc rập khuôn, không tuyệt đối
hoá một phương pháp trong dạy đọc, viết hay nói và nghe mà biết vận dụng những
phương pháp phù phù thích hợp với đối tượng người dùng, toàn cảnh, nội dung và mục tiêu của giờ học. Kết
hợp diễn giảng ngắn với nêu vướng mắc, cho HS thảo luận, trình diễn, sử dụng những trò chơi
ngôn từ, nhất là riêng với HS tiểu học; hướng dẫn HS cách dùng sơ đồ để thể hiện những
ý tưởng, nhất là lúc tóm tắt nội dung văn bản, miêu tả khối mạng lưới hệ thống nhân vật, trình diễn những
thao tác thực thi một việc làm,…; khuyến khích HS tự tìm đọc, biết phương pháp tích lũy,
tinh lọc tài liệu trong thư viện và trên Internet để thực thi những nghiên cứu và phân tích thành viên
hay theo nhóm, tiếp theo đó trình diễn, thảo luận kết quả nghiên cứu và phân tích trước lớp; rèn luyện kĩ




21




năng sử dụng những phương tiện đi lại công nghệ tiên tiến và phát triển thông tin để tương hỗ cho việc trình diễn. Tổ
chức những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt dạy học sao cho khi kết thúc mỗi cấp lớp, HS đạt được những yêu cầu
cần đạt mà CT đã đưa ra.
Về phương tiện đi lại dạy học, giáo viên cần sử dụng những phương tiện đi lại trực quan như
tranh vẽ, vật mẫu để giúp HS làm rõ đối tượng người dùng được miêu tả trong văn bản; dùng sơ
đồ để tăng trưởng kĩ năng so sánh, phân tích, tổng hợp cho HS; sử dụng băng hình, những
bộ phim truyền hình để HS so sánh văn bản gốc với văn bản được chuyển thể,… Tuy nhiên, cần
tránh lạm dụng hình ảnh vì vật liệu của văn chương là ngôn từ, hoàn toàn có thể khơi gợi
khả năng tưởng tượng của HS.
2.2. Phương pháp và hình thức tổ chức triển khai dạy học của môn Ngữ văn
2.2.1. Phương pháp dạy kĩ năng đọc
Mục đích hầu hết của dạy đọc trong nhà trường phổ thông là giúp học viên biết
đọc và tự đọc được văn bản; thông thông qua này mà tu dưỡng, giáo dục phẩm chất, nhân
cách học viên. Đối tượng đọc gồm văn bản văn học và văn bản thông tin. Mỗi kiểu văn
bản có những điểm lưu ý riêng, vì thế nên phải có cách dạy đọc hiểu văn bản thích hợp.
a) Dạy đọc hiểu văn bản nói chung: yêu cầu học viên đọc trực tiếp toàn bộ văn
bản, đọc hướng tới khách thể (tác phẩm, tác giả) và cách đọc hướng tới chủ thể ( người
đọc); để ý quan tâm quan sát những yếu tố hình thức của văn bản, từ đó có ấn tượng chung và tóm
tắt được nội dung chính của văn bản; tổ chức triển khai cho học viên tìm kiếm, phát hiện, phân
tích, bước đầu suy luận ý nghĩa những thông tin, thông điệp, quan điểm, thái độ, tư tưởng,
tình cảm, cảm xúc,… được gửi gắm trong văn bản; hướng dẫn học viên liên hệ, so sánh
Một trong những văn bản, bước đầu link văn bản với toàn cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội, kết
nối văn bản với trải nghiệm thành viên học viên,… để hiểu sâu hơn giá trị của văn bản,
biết vận dụng, chuyển hoá những giá trị ấy thành niềm tin và hành vi ứng xử của cá
nhân trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường hằng ngày.
b) Dạy đọc hiểu văn bản văn học: văn bản văn học cũng là một loại văn bản,
nên cũng cần phải tuân thủ cách đọc hiểu văn bản nói chung. Tuy nhiên, văn bản văn học




có những điểm lưu ý riêng vì thế giáo viên cần tổ chức triển khai cho học viên bước đầu tìm hiểu,
giải thuật văn bản văn học theo một quy trình phù phù thích hợp với đặc trưng của văn bản nghệ
thuật. Học sinh cần phải hướng dẫn, rèn luyện đọc tác phẩm văn học theo quy trình từ
tri nhận văn bản ngôn từ toàn thế giới hình tượng nghệ thuật và thẩm mỹ và làm đẹp và hiểu nội dung ý nghĩa; có ý
thức diễn giải quan hệ giữa cái “toàn thể” và rõ ràng “bộ phận” của văn bản.
Phương pháp dạy đọc phải triệu tập kích hoạt việc đọc tích cực, sáng tạo ở chủ
thể đọc. Hướng dẫn và khuyến khích học viên dữ thế chủ động, tự tin, phát huy vai trò “đồng sáng
tạo” trong tiếp nhận tác phẩm; bước đầu biết so sánh so sánh, liên hệ mở rộng, huy
động vốn hiểu biết thành viên, sử dụng trải nghiệm môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường của tớ mình để đọc hiểu,
trải nghiệm văn học, phát hiện những giá trị đạo đức, văn hoá và triết lí nhân sinh, từ
đó biết vận dụng, chuyển hoá thành giá trị sống. Khi dạy học đọc hiểu, giáo viên cần
để ý quan tâm giúp những em tự phát hiện thông điệp, ý nghĩa, góp thêm phần lấp đầy “khoảng chừng trống”
của văn bản. Giáo viên nên phải có những gợi ý, nhưng không lấy việc phân tích, bình
giảng của tớ thay thế cho những tâm ý của học viên; tránh đọc chép và hạn chế
22




ghi nhớ máy móc. Sử dụng phong phú nhiều chủng loại vướng mắc ở những mức độ rất khác nhau để
thực thi dạy học phân hóa và hướng dẫn học viên đọc hiểu văn bản, hình thành kĩ
năng đọc.
Tuỳ vào đối tượng người dùng học viên ở từng lớp và thể loại của văn bản văn học mà vận
dụng những phương pháp, kĩ thuật và hình thức dạy học đọc hiểu cho thích hợp như: đọc
diễn cảm, đọc phân vai, kể chuyện, đóng vai để xử lý và xử lý một trường hợp, diễn kịch,
sử dụng vướng mắc, hướng dẫn ghi chép trong tiến trình đọc bằng những phiếu ghi chép,
phiếu học tập, nhật kí đọc sách, tổ chức triển khai cho học viên thảo luận về văn bản, vẽ tranh,
làm phim, trải nghiệm những trường hợp mà nhân vật đã trải qua,… Một số phương
pháp dạy học khác ví như đàm thoại, vấn đáp, diễn giảng, nêu yếu tố,… cũng cần phải được
vận dụng một cách thích hợp theo yêu cầu tăng trưởng khả năng cho học viên.
2.2.2. Phương pháp dạy viết
Ngoài việc viết kĩ thuật và đúng chính tả, mục tiêu quan trọng của dạy viết theo




chương trình mới là rèn luyện tư duy và cách viết, thông qua này mà giáo dục phẩm chất và
tăng trưởng nhân cách học viên. Vì thế khi dạy viết, giáo viên cần chú trọng yêu cầu tạo
ra ý tưởng và biết phương pháp trình diễn ý tưởng bước đầy đảm bảo yêu cầu mạch lạc, sáng
tạo và có sức thuyết phục.
Giáo viên cần triệu tập vào yêu cầu hướng dẫn học viên tiến trình tạo lập văn
bản, thực hành thực tiễn viết theo tiến trình và điểm lưu ý của kiểu văn bản. Thông qua thực hành thực tiễn,
giáo viên hướng dẫn học viên nắm được quy trình tạo lập văn bản; cần sử dụng những câu
hỏi giúp học viên xác lập được mục tiêu và nội dung viết; trình làng những nguồn tư
liệu, hướng dẫn cách tìm ý tưởng và phác thảo dàn ý; yêu cầu viết văn bản; hướng dẫn
học viên tự sửa đổi và trao đổi nhờ vào tiêu chuẩn nhìn nhận nội dung bài viết; hướng dẫn học
sinh phân tích những văn bản ở phần đọc hiểu và văn bản tương hỗ update để nắm được điểm lưu ý
của những kiểu văn bản.
Dạy viết có hai yêu cầu: dạy kĩ thuật viết và dạy viết đoạn văn, văn bản. Dạy kĩ
thuật viết (tập viết, chính tả) hầu hết sử dụng phương pháp thực hành thực tiễn theo mẫu. Dạy
viết đoạn văn, bài văn một cách linh hoạt, hoàn toàn có thể sử dụng những phương pháp như rèn
luyện theo mẫu, đặt vướng mắc, thảo luận nhóm, viết sáng tạo,…Bên cạnh những văn bản
thông thường, học viên còn được rèn luyện tạo lập văn bản điện tử và văn bản đa
phương thức.
Giáo viên sử dụng những phương pháp như phân tích mẫu, đặt vướng mắc, nêu vấn
đề, gợi mở,… để hướng dẫn học viên hình thành dàn ý, lựa lựa chọn cách triển khai, diễn
đạt; tổ chức triển khai cho học viên thực hành thực tiễn viết văn bản, hoàn toàn có thể viết từng phần: mở bài, kết
bài, một hoặc một số trong những đoạn trong thân bài.
Tổ chức dạy viết đoạn và bài văn thường gồm những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt hầu hết như: nêu
trách nhiệm mà học viên cần thực thi; yêu cầu học viên thao tác thành viên, cặp đôi bạn trẻ hoặc
theo nhóm; tổ chức triển khai trình diễn kết quả thao tác, thảo luận về những trách nhiệm được giao và
tự rút ra nội dung bài học kinh nghiệm tay nghề; nhận xét, nhìn nhận,… Sau khi viết xong, học viên nên phải có cơ
hội nói, trình diễn những gì đã viết.
23




2.2.3. Phương pháp dạy nói và nghe
Mục đích của dạy nói và nghe là nhằm mục đích giúp học viên hoàn toàn có thể diễn đạt, trình
bày bằng ngôn từ nói một cách rõ ràng, tự tin; hoàn toàn có thể hiểu đúng; biết tôn trọng
người nói, người nghe; có thái độ thích hợp trong trao đổi, thảo luận. Dạy nói và nghe
không riêng gì có tăng trưởng khả năng tiếp xúc mà còn giáo dục phẩm chất và nhân cách học
sinh.
Trong dạy nói, giáo viên hướng dẫn cho học viên quan sát, phân tích mẫu đồng
thời hướng dẫn cách làm và tổ chức triển khai cho học viên thực hành thực tiễn; hướng dẫn phương pháp, quy
trình sẵn sàng sẵn sàng một bài thuyết trình và trình diễn trước nhóm, tổ, lớp; phương pháp và quy
trình sẵn sàng sẵn sàng một cuộc thảo luận, tranh luận và cách tham gia thảo luận, tranh luận.
Trong dạy nghe, giáo viên cần hướng dẫn học viên cách tóm gọn được nội dung
nghe, cách hiểu và nhìn nhận quan điểm, ý định của người nói; cách kiểm tra những
thông tin chưa rõ; có thái độ nghe tích cực và tôn trọng người nói, tôn trọng những ý
kiến khác lạ; cách hợp tác, xử lý và xử lý yếu tố với thái độ tích cực.
Đối với kĩ năng nói nghe tương tác, giáo viên cần hướng dẫn học viên biết lắng
nghe và biết đặt vướng mắc để hiểu nội dung nghe, biết nói theo lượt lời trong hội thoại, biết
dùng những phương tiện đi lại nghe nhìn khác để tương hỗ cho lời trình diễn miệng.
Thực hành nghe nói là hoạt động và sinh hoạt giải trí chính, nhằm mục đích rèn kĩ năng nghe nói cho học
sinh. Để tạo Đk cho mọi học viên được thực hành thực tiễn nói, giáo viên cần linh hoạt
trong việc tổ chức triển khai những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt học tập như: yêu cầu từng cặp học viên nói lẫn nhau
nghe hoặc học viên trình diễn bài nói trước nhóm, lớp; tổ chức triển khai cho học viên thảo luận,
tranh luận, thông qua đó hiểu được xem chất tương tác của ngôn từ nói và hình thành thái
độ tích cực, hợp tác khi trao đổi, thảo luận và hoàn toàn có thể xử lý và xử lý yếu tố qua trao
đổi, thảo luận; chia nhóm, lắng nghe nhận xét, rút kinh nghiệm tay nghề nhờ vào những hướng
dẫn rõ ràng về tiêu chuẩn nhìn nhận mà giáo viên phục vụ.
2.3. Một số lưu ý về phương pháp dạy học
Thứ nhất: Để dạy học Ngữ văn theo phía tăng trưởng khả năng có hiệu suất cao,
không
nên tuyệt đối hóa vai trò của một phương pháp hoặc kĩ thuật nào. Cần phối hợp một
cách hợp lý những phương pháp và kĩ thuật trong từng bài học kinh nghiệm tay nghề nhằm mục đích đạt tiềm năng của bài




học, góp thêm phần đạt được tiềm năng giáo dục của môn học: tăng trưởng phẩm chất và năng
lực, nhất là khả năng ngôn từ và khả năng văn học.
Thứ hai: Việc lựa chọn những phương pháp và kĩ thuật dạy học cần nhờ vào những
trên cơ sở sau:
– Mục tiêu của bài học kinh nghiệm tay nghề (bài học kinh nghiệm tay nghề phải đạt những yêu cầu cần đạt nào)
– Nội dung của bài học kinh nghiệm tay nghề
– Thời lượng của bài học kinh nghiệm tay nghề
– Điều kiện về phương tiện đi lại và thiết bị dạy học phổ cập
– Yêu cầu dạy học tích hợp và phân hóa trong từng bài học kinh nghiệm tay nghề
24





Môn Ngữ Văn: Lấy những kỹ năng tiếp xúc làm trục chính xuyên thấu cả ba cấp học




Giáo dục đào tạo và giảng dạy 19/01/2022 09:40




TTTĐ – Lấy những kỹ năng tiếp xúc (đọc, viết, nói và nghe) làm trục chính xuyên thấu cả ba cấp học, không quy định rõ ràng về nội dung dạy học và những văn bản rõ ràng… đó là một số trong những nội dung của môn Ngữ Văn trong Dự thảo những chương trình môn học, hoạt động và sinh hoạt giải trí giáo dục trong Chương trình Giáo dục đào tạo và giảng dạy phổ thông mới.Theo đó, Ngữ văn là môn học thuộc nghành Giáo dục đào tạo và giảng dạy ngôn từ và văn học, được học từ lớp 1 đi học 12. Ở tiểu học, môn học này mang tên là Tiếng Việt; ở trung học cơ sở và trung học phổ thông mang tên là Ngữ văn.




Môn học này vừa có tính công cụ, vừa có tính thẩm mỹ và làm đẹp – nhân văn, môn Ngữ văn có vai trò to lớn trong việc giúp học viên tăng trưởng những phẩm chất cao đẹp; có những cảm xúc lành mạnh, biết tôn trọng nét trẻ trung; có đời sống tinh thần phong phú; có tâm hồn nhân hậu và lối sống nhân ái, vị tha. Thông qua môn học này học viên được hình thành, tăng trưởng những khả năng chung và khả năng môn học như khả năng ngôn từ, khả năng thẩm mỹ và làm đẹp để sống và thao tác hiệu suất cao, để học tập tốt những môn học khác, cũng như để học suốt đời.




Nội dung cốt lõi của môn học gồm có những mạch kiến thức và kỹ năng và kỹ năng cơ bản, thiết yếu về văn học và tiếng Việt, phục vụ những yêu cầu cần đạt về phẩm chất và khả năng của học viên ở từng cấp học.




Chương trình Ngữ văn được xây dựng nhờ vào nền tảng lý luận và thực tiễn, update thành tựu của khoa học tân tiến. Lấy những kỹ năng tiếp xúc (đọc, viết, nói và nghe) làm trục chính xuyên thấu cả ba cấp học nhằm mục đích phục vụ yêu cầu của chương trình theo khuynh hướng khả năng và bảo vệ tính chỉnh thể, sự nhất quán liên tục trong toàn bộ những cấp/lớp.




Đặc biệt, những kỹ năng trong môn Ngữ văn được hiểu theo nghĩa rộng với nhiều yêu cầu và mức độ rất khác nhau; khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng phổ thông cơ bản, nền tảng về văn học và tiếng Việt được tích hợp vào hoạt động và sinh hoạt giải trí dạy đọc, viết, nói và nghe. Xây dựng theo phía mở; không quy định rõ ràng về nội dung dạy học và những văn bản rõ ràng mà chỉ quy định những yêu cầu cần đạt về đọc, viết, nói và nghe cho từng lớp; quy định một số trong những kiến thức và kỹ năng cơ bản, cốt lõi về văn học, tiếng Việt và một số trong những văn bản quan trọng của văn học dân tộc bản địa là nội dung thống nhất bắt buộc riêng với học viên toàn quốc. Mục đích là vừa phục vụ yêu cầu thay đổi, vừa chú trọng thừa kế và phát huy những ưu điểm của những chương trình Ngữ văn đã có, nhất là chương trình hiện hành.




Theo Ban soạn thảo chương trình, ngoài việc góp thêm phần tăng trưởng những khả năng chung, chương trình môn Ngữ văn triệu tập giúp học viên tăng trưởng khả năng tiếp xúc và khả năng thẩm mỹ và làm đẹp; phục vụ khối mạng lưới hệ thống kiến thức và kỹ năng phổ thông nền tảng về văn học và tiếng Việt để góp thêm phần tăng trưởng vốn học vấn cơ bản của một người dân có văn hoá; hình thành và tăng trưởng con người nhân văn, biết tiếp nhận, cảm thụ, thưởng thức, nhìn nhận những thành phầm ngôn từ và những giá trị cao đẹp trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường.




Điểm khác lạ nhất so với những chương trình trước kia là chương trình Ngữ văn lần này được xây dựng xuất phát từ những phẩm chất và khả năng nên phải có của người học để lựa chọn nội dung dạy học. Các yêu cầu cần đạt của mỗi lớp triệu tập vào bốn kỹ năng lớn: Đọc,viết, nói và nghe.




Đọc: Bao gồm yêu cầu đọc đúng và đọc hiểu. Yêu cầu về đọc hiểu gồm có những yêu cầu hiểu văn bản (trong số đó có cả đọc thẩm mỹ và làm đẹp, cảm thụ, thưởng thức và nhìn nhận) và hiểu chính mình (người đọc).




Viết: Không chỉ yêu cầu học viên biết viết chữ, viết câu, viết đoạn mà còn tạo ra được những kiểu loại văn bản, trước hết là những kiểu loại văn bản thông dụng, tiếp theo đó là một số trong những kiểu loại văn bản phức tạp hơn.





Nói và Nghe: Căn cứ vào nội dung của đọc và viết để rèn luyện cho học viên trình diễn, nói và nghe tự tin, có hiệu suất cao; từ nói đúng đến nói hay.




Xuất phát từ những yêu cầu cần đạt nêu trên, chương trình nêu lên những nội dung dạy học, gồm có kiến thức và kỹ năng về tiếng Việt, văn học và ngữ liệu văn bản.




Kiến thức tiếng Việt với những nội dung hầu hết là: Ngữ âm và chữ viết; Từ vựng; Ngữ pháp; Hoạt động tiếp xúc; Sự tăng trưởng của ngôn từ.




Kiến thức văn học gồm: Những yếu tố chung về văn học; Các thể loại văn học; Các yếu tố của tác phẩm văn học; Một số hiểu biết sơ giản về lịch sử văn học Việt Nam.




Ngữ liệu cho từng lớp chỉ nêu lên định khuynh hướng về kiểu loại văn bản, những ngữ liệu rõ ràng được trình làng thành một phụ lục, gồm văn bản bắt buộc và văn bản gợi ý. Ngoài những yêu cầu cần đạt và nội dung dạy cơ bản, cốt lõi, thống nhất bắt buộc riêng với học viên toàn quốc, lên cấp trung học phổ thông, chương trình nêu lên nội dung một số trong những chuyên đề tự chọn (35 tiết/lớp/năm) nhằm mục đích phục vụ yêu cầu cho những học viên có thiên hướng khoa học xã hội và nhân văn.




Do yêu cầu tăng trưởng phẩm chất và khả năng, nên chương trình nhấn mạnh yếu tố việc để ý quan tâm để ý quan tâm hình thành cho học viên cách học, tự học, từ phương pháp tiếp cận, phương pháp đọc hiểu đến phương pháp tạo lập văn bản và nghe-nói; thực hành thực tiễn, rèn luyện và vận dụng nhiều kiểu loại văn bản rất khác nhau để sau khi rời nhà trường những em hoàn toàn có thể tiếp tục học suốt đời và hoàn toàn có thể xử lý và xử lý những yếu tố trong môi trường tự nhiên vạn vật thiên nhiên sống đời thường. Vì vậy, trách nhiệm của giáo viên là tổ chức triển khai những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt học tập cho học viên; hướng dẫn, giám sát và tương hỗ học viên để những em từng bước hình thành và tăng trưởng những phẩm chất và khả năng mà chương trình giáo dục mong đợi.




Trong quy trình dạy học, giáo viên cần khơi gợi, vận dụng kinh nghiệm tay nghề và vốn hiểu biết đã có của học viên về yếu tố đang học, từ đó tổ chức triển khai cho những em tìm hiểu, mày mò để tự mình tương hỗ update, kiểm soát và điều chỉnh, hoàn thiện những hiểu biết ấy. Cần khuyến khích học viên trao đổi và tranh luận, đặt vướng mắc cho mình và cho những người dân khác khi đọc, viết, nói và nghe. Bên cạnh việc phát huy tính tích cực của người học, giáo viên cần để ý quan tâm tính chuẩn mực của người thầy cả trong tri thức và kỹ năng sư phạm.




Ban Soạn thảo Chương trình cũng đặc biệt quan trọng yêu cầu giáo viên dạy học tích hợp (tích hợp nội môn, liên môn, xuyên môn) và yêu cầu dạy học phân hóa. Đa dạng hoá những phương pháp, hình thức tổ chức triển khai và phương tiện đi lại dạy học; tránh máy móc rập khuôn, không tuyệt đối hoá một phương pháp trong dạy đọc, viết hay nói và nghe mà biết vận dụng những phương pháp linh hoạt, thích hợp; mở rộng không khí dạy học và những hình thức học tập.




Reply

4

0

Chia sẻ




Share Link Download Vì sao xây dựng chương trình môn ngữ văn nhờ vào trục chính đọc, viết, nói nghe miễn phí




Bạn vừa Read Post Với Một số hướng dẫn một cách rõ ràng hơn về Review Vì sao xây dựng chương trình môn ngữ văn nhờ vào trục chính đọc, viết, nói nghe tiên tiến và phát triển nhất và Chia Sẻ Link Cập nhật Vì sao xây dựng chương trình môn ngữ văn nhờ vào trục chính đọc, viết, nói nghe Free.





Thảo Luận vướng mắc về Vì sao xây dựng chương trình môn ngữ văn nhờ vào trục chính đọc, viết, nói nghe




Nếu sau khi đọc nội dung bài viết Vì sao xây dựng chương trình môn ngữ văn nhờ vào trục chính đọc, viết, nói nghe vẫn chưa hiểu thì hoàn toàn có thể lại Comment ở cuối bài để Admin lý giải và hướng dẫn lại nha

#Vì #sao #xây #dựng #chương #trình #môn #ngữ #văn #dựa #trên #trục #chính #đọc #viết #nói #nghe